Αρχαία Ρωμαϊκή Terracotta Θεατρική μάσκα που απεικονίζει τον νεαρό ήρωα ή άριστο νέο. TL Tested. 1ος-3ος αιώνας μ.Χ.

Θεατρική μάσκα που εκπροσωπεί τον νεαρό ήρωα ή τον εξαιρετικό νέο.

Δοκιμή θερμοφωταύγειας

Αρχαία Ρώμη, 1ος-3ος αιώνας μ.Χ.

Terracotta.

ύψος 19 εκ και μήκος 19 εκ.

Καλή κατάσταση, έχει μόνο δύο αποκατεστημένες κάθετες διαχωριστικές γραμμές.

ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ: Ιδιωτική συλλογή, Παρίσι, Γαλλία. Αποκτήθηκε πριν το 1970.

Περιγραφή:

Μικρή ρωμαϊκή θεατρική μάσκα από πηλό, που απεικονίζει το πρόσωπο ενός νεαρού άνδρα με ιδανικά χαρακτηριστικά και φιλική έκφραση. Μπορεί να συσχετιστεί με τον χαρακτήρα του νεαρού ήρωα, ή του άριστου νέου, μια επαναλαμβανόμενη φιγούρα στο ελληνικό και ρωμαϊκό θέατρο της Ελληνιστικής εποχής. Γνωστός ως Panchrestos στα ελληνικά, ήταν ένας κωμικός χαρακτήρας με μάσκα που θα ήταν καλά γνωστή στο κοινό, καθώς αποτελούσε τυπικό χαρακτήρα σε πολλές κωμωδίες. Ο χαρακτήρας που χαρακτηρίζεται από αυτή τη μάσκα ήταν το ιδανικό του νέου άνδρα της κοινωνικής ελίτ, που τείνει να είναι αθλητικός, καλοσυνάτος, ευφυής και τολμηρός. Αυτός ο χαρακτήρας είχε τέτοια προσωπικότητα που λάμβανε περισσότερη συμπάθεια παρά ειρωνεία από το κοινό, καθώς προσπαθούσε να διορθώσει τις κακίες των άλλων χαρακτήρων. Το πρόσωπο είναι στρογγυλό, με μεγάλα αμυγδαλόσχημα μάτια με διαπερασμένους ίριδες και ανασηκωμένα βλέφαρα. Τα φρύδια σχηματίζουν μια κομψή ανοιχτή καμάρα και ενώνονται με μια κοντή, καλά διαμορφωμένη μύτη, που είναι πολύ ρεαλιστική. Το στόμα, με χείλη γεμάτα και μαλακής όψης, είναι ανοιχτό, αποκαλύπτοντας τη γλώσσα του χαρακτήρα, σαν να μιλάει ή να τραγουδά. Αν και ο τρόπος που απεικονίζονται τα μάτια ακολουθεί συμβολικές και εκφραστικές συμβάσεις, ο σχηματισμός του προσώπου αντανακλά μια σαφή ρεαλιστική πρόθεση, που μεταφράζεται σε μια ιδιαίτερη ρεαλιστική αίσθηση στο κάτω μέρος του προσώπου, ειδικά στην κίνηση των μυών γύρω από το στόμα. Επίσης, αξίζει να σημειωθεί η επιμελής εργασία στα μαλλιά, που είναι καλοδουλεμένα σε λεπτές μπούκλες, σχετικά τακτοποιημένα γύρω από το πρόσωπο, αφήνοντας τα μικρά αυτιά ορατά. Στο μέτωπο, καλύπτοντας τις ρίζες των μπούκλων, υπάρχει μια σύντομη, γραμμωτή ζώνη, που αντιπροσωπεύει κάποιο είδος κοσμήματος μαλλιών. Το Μουσείο του Λούβρου διαθέτει δύο μάσκες που μοιάζουν πολύ στην εμφάνιση, μία από τις οποίες αναγνωρίζεται ως Bacchus λόγω του στεφανιού από φυτά (εικ. 1) και η άλλη απεικονίζει γυναικείο χαρακτήρα (εικ. 2). Τόσο το μέγεθος όσο και ο σχεδιασμός τους δείχνουν ότι είναι διακοσμητικές μάσκες και όχι λειτουργικές. Οι μάσκες που χρησιμοποιούσαν οι ηθοποιοί έπρεπε πάντα να έχουν ανοιχτό το στόμα και εσωτερικό σχεδιασμό παρόμοιο με αυτό των ηχητικών κουτιών μουσικών οργάνων, ώστε να προβάλλουν τη φωνή του ηθοποιού και να επιτρέπουν στο κοινό να καταλαβαίνει καθαρά τα λόγια του. Αυτός ο τύπος διακοσμητικής θεατρικής μάσκας από πηλό δεν είναι ασυνήθιστος στη διακόσμηση ρωμαϊκών βιλών (εικ. 3), και αν και αποτελούσαν στοιχεία στενά συνδεδεμένα με τον κήπο, μπορούν επίσης να εμφανιστούν σε άλλες περιοχές του σπιτιού και ακόμη και ως μέρος της αρχιτεκτονικής, όπως στην περίπτωση ενός κιονοστήριξης με τραγική μάσκα που διατηρείται στη Μαδρίτη (εικ. 4).

Το θέατρο ήταν μια μορφή τέχνης στενά συνδεδεμένη με τη φιλοσοφία και την πολιτική, κεντρική στην ανάπτυξη της ελληνικής και ρωμαϊκής σκέψης. Μέσω αυτού, τιμούσαν τον θεό Διόνυσο/Βάκχο, θεό του κρασιού, της μεταμόρφωσης και της αιώνιας ζωής. Ένας ελληνικός θεός ανατολικής προέλευσης, ο Διόνυσος ενσάρκωνε τη σαρκική απόλαυση και τις αισθήσεις, την αλλαγή των αισθήσεων και την ανύψωση, επιτυγχάνοντας μέσω κάθαρσης της θεατρικής παράστασης ή μέσω του έκστασης που προκαλείται από το μεθύσι. Τόσο στην Ελλάδα όσο και στη Ρώμη, οι ηθοποιοί φορούσαν μάσκες στις παραστάσεις τους. Κατασκευασμένες από γυψοσανίδα λινό ή πηλό και βαμμένες σε ζωηρά χρώματα, ακολουθούσαν συμβατικά σχέδια που επέτρεπαν την σαφή αναγνώριση του χαρακτήρα που απεικονιζόταν, χάρη σε μια πολύ συγκεκριμένη εικονογραφία που διέφερε για τους χαρακτήρες σε τραγωδία και κωμωδία. Η μάσκα δεν ήταν απλώς ένα λειτουργικό αντικείμενο, αλλά έγινε το μέσο μέσω του οποίου ο ηθοποιός εκτόξευε τα συναισθήματα, εξέφραζε τους χαρακτήρες και μετέφερε τις ιστορίες στο κοινό.

Αντιπροσωπεύοντας καθολικές εκφράσεις πόνου, οργής, χαράς ή mockery, οι μάσκες παρείχαν το κλειδί για την κατανόηση των πολύπλοκων πτυχών της ανθρώπινης εμπειρίας που εκφράζεται μέσω του θεάτρου (εικ. 5). Εκτός από τις μάσκες που χρησιμοποιούνται σε θεατρικές παραστάσεις, υπάρχουν πολλά παραδείγματα μάσκας που κατασκευάστηκαν για διακόσμηση επίπλων, αντικειμένων ή αρχιτεκτονικής, τόσο ελληνικής όσο και, κυρίως, ρωμαϊκής. Η παραγωγή τους αυξήθηκε από το τέλος του 4ου αιώνα π.Χ., παράλληλα με την άνοδο της δημοτικότητας του θεάτρου, και στους ρωμαϊκούς χρόνους εμφανίστηκαν ακόμη και σε προσωπικά κοσμήματα. Ιδιαίτερα αξιοσημείωτα είναι τα μαρμάρινα ανάγλυφα που απεικονίζουν θεατρικές μάσκες, τα οποία μπορούν να εμφανιστούν με διονυσιακό συμβολισμό στη διακόσμηση των ρωμαϊκών κήπων ή ακόμη και σε νεκρικές καταστάσεις. Οι διακοσμητικές μάσκες τοποθετούνταν κυρίως έξω από θέατρα σε μνημειώδη μορφή, αλλά έχουν εμφανιστεί και σε άλλες περιπτώσεις που σήμερα είναι πιο δύσκολο να ερμηνευθούν. Μικρογραφικές μάσκες έχουν βρεθεί σε νεκρικά αντικείμενα, τόσο για ενήλικες όσο και για παιδιά, ίσως χρησιμοποιούνταν ως παιχνίδια στην περίπτωση των τελευταίων. Ωστόσο, αυτές οι απλές συσχετίσεις δεν είναι πολύ πειστικές σήμερα. Αντιθέτως, όπως έχουν προτείνει ερευνητές, σχετίζονταν με τις θετικές αξίες που συνδέονται με τον διονυσιακό κόσμο γενικότερα και, επομένως, και με το θέατρο: ιδέες μιας ευτυχισμένης, ευχάριστης, όμορφης και χαρούμενης ύπαρξης. Έτσι, οι θεατρικές μάσκες βρήκαν τον δρόμο τους στους κήπους των ρωμαϊκών σπιτιών και βιλών ως διακοσμητικά στοιχεία προς τιμήν της ζωής, και μωσαϊκά και τοιχογραφίες τις ενσωμάτωσαν ως μέρος της αναπαράστασης του ιδανικού κήπου. Οι λογοτεχνικές και εικαστικές παραδόσεις μαρτυρούν επίσης τη votive χρήση μάσκας από ηθοποιούς ως το σύμβολο par excellence της επαγγελματικής τους δραστηριότητας.

Βιβλιογραφία

BIEBER, M. Η ιστορία του ελληνικού και ρωμαϊκού θεάτρου. Princeton University Press. 1961.
FUCHS, M. Έρευνες σχετικά με τον εξοπλισμό των ρωμαϊκών θεάτρων στην Ιταλία και τις δυτικές επαρχίες της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. P. von Zabern. 1987.
- ROSE, H. Οι ρωμαϊκές τερακόττα μάσκες στις βορειοδυτικές επαρχίες. Reichert. 2006.
- SCHWARZMAIER, A. Οι μάσκες από τον νεκροταφείο της Lipari, Palilia 21. Ludwig Reichert Verlag. 2011.
- VV.AA. The Oxford Handbook of Greek and Roman Comedy. Oxford University Press. 2014.

PARALLELS

Μάσκα του Βάκχου. Θράκη, Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, 1ος–4ος αιώνας μ.Χ. Τερακότα. Μουσείο του Λούβρου, Παρίσι, αρ. συλλογής AO 1956.

Εικ. 2 Γυναικεία μάσκα. Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, 1ος αιώνας π.Χ. – 1ος αιώνας μ.Χ. Πυρίμαχος πηλός. Μουσείο του Λούβρου, Παρίσι, αρ. συλλογής Cp 4779.

Εικ. 3 Διακοσμητική τραγική μάσκα. Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, 1ος-3ος αιώνας μ.Χ. Τερακότα. Metropolitan Museum, Νέα Υόρκη, αρ. ευρετηρίου 06.1103.

Εικ. 4 Αντεφίξ με τραγική μάσκα. Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, πρώτος μισός του 1ου αιώνα μ.Χ. Πηλό. Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Μαδρίτη, ευρετήριο 16610 BIS.

Εικ. 5 Πίνακας με θεατρικές μάσκες από τη Νέα Κωμωδία. Μάρμαρο. Πομπηία, Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, 1ος αιώνας μ.Χ. Μουσείο Αρχαιολογίας Νάπολης. Αρ. ευρετηρίου 6619.







Σημειώσεις

Το τεμάχιο περιλαμβάνει πιστοποιητικό αυθεντικότητας.
Η εργασία περιλαμβάνει Ισπανική Άδεια Εξαγωγής (Passport for European Union) - Εάν η εργασία προορίζεται εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα πρέπει να ζητηθεί αντικατάσταση της άδειας εξαγωγής, η οποία μπορεί να διαρκέσει το πολύ 1-2 εβδομάδες.
Ο πωλητής εγγυάται ότι απέκτησε αυτό το τεμάχιο σύμφωνα με όλους τους εθνικούς και διεθνείς νόμους που αφορούν την ιδιοκτησία πολιτιστικής κληρονομιάς. Δήλωση προέλευσης που έχει δει η Catawiki.