Door Tom | 6 september 2024
Toen Beetlejuice in 1988 uitkwam, had bijna niemand kunnen vermoeden hoe groot de invloed van de film zou zijn. De film draait voornamelijk om de geesten van een echtpaar (gespeeld door Alec Baldwin en Geena Davis) dat de nieuwe bewoners van hun voormalige huis – inclusief een beeldhouwer gespeeld door een heerlijk theatrale Catherine O'Hara – probeert weg te jagen met de hulp van een bio-exorcist genaamd Beetlejuice.
Op het eerste gezicht leek het verhaal een simpele Halloweenfilm, maar de film groeide uit tot een groot succes, mede dankzij de kenmerkende diepgang en gelaagdheid die je in alle werken van Tim Burton terugziet.
Bleke gezichten en blouses met lange mouwen
Van de kostuums tot de vormgeving, Beetlejuice vierde de gothic stijl op een manier die maar weinig mainstream films aandurfden, en wist een komische laag toe te voegen aan zijn duistere, melancholische aantrekkingskracht. Weg waren de uitbundige kapselsen felle neonkleuren die zo centraal stonden in de jaren 80 esthetiek – hier draaide alles om bleke gezichten, vintage blouses met lange mouwen en natuurlijk zwart-witte strepen. De film hielp Burton te vestigen als een pionier van de gothic stijl en creëerde een kenmerkende esthetiek die andere stijlen zou inspireren. “Beetlejuice legde de basis voor trends uit de vroege jaren 90 zoals grunge,” aldus Fleur Feijen, Senior expert in fashion bij Catawiki. "Als we kijken naar de collecties van Marc Jacobs en Vivienne Westwood uit die tijd, zijn de overeenkomsten gemakkelijk te zien."
In 2024 zet de release van het vervolg Beetlejuice Beetlejuice die traditie voort. Een groot deel van de oorspronkelijke cast keert terug – Keaton als de titelrol en Winona Ryder als Lydia Deetz – met Jenna Ortega, bekend van Wednesday, als nieuwkomer. Ze dragen allemaal moderne, 21e-eeuwse versies van hun oorspronkelijke gothic kleding, ontworpen door Colleen Atwood (die ook de kostuums voor Wednesday ontwierp).
In 2024 zet de release van het vervolg Beetlejuice Beetlejuice die traditie voort. Een groot deel van de oorspronkelijke cast keert terug – Keaton als de titelrol en Winona Ryder als Lydia Deetz – met Jenna Ortega, bekend van Wednesday, als nieuwkomer. Ze dragen allemaal moderne, 21e-eeuwse versies van hun oorspronkelijke gothic kleding, ontworpen door Colleen Atwood (die ook de kostuums voor Wednesday ontwierp).
Nostalgie omarmen
Hier contrasteert Ryders stekelige punkkapsel met de scherpe hoeken van haar zwarte vierkante jasje en hoekige witte kraag. In andere scènes zien we Ortega in een geruit schooluniform, dat ze afwisselt met een vloerlange, zilverkleurige prairie-achtige jurk met hoge schouders. Maar Beetlejuice’s kenmerkende look blijft waarschijnlijk het zwart-witte pak van het titelpersonage, dat terugkeert in monochrome glorie – de horizontale strepen op de armen vormen een slim contrast met de verticale strepen die lengte en een strakke pasvorm aan het pak geven.
Voor fans van Beetlejuice is het vervolg een welkome nostalgische ervaring. Maar de release valt ook samen met een hernieuwde belangstelling voor donkere esthetiek. Pinterest riep ‘Western Gothic’ uit tot een van de belangrijkste trends voor 2024. Depop lanceerde ‘Academic Sleaze’ (een subtiele verwijzing naar de digitale Dark Academia-trend die zich richt op regenachtige academische instellingen, boeken en literaire types) als een trend om in de gaten te houden. Ook online communities zijn gegroeid – de r/GothStyle subreddit is sinds 2022 gegroeid tot bijna 200.000 leden, met een groei van 155% in dat jaar. En op Catawiki zijn zoekopdrachten naar memento mori sinds 2023 met 44 procent gestegen.
Gothic Retro whimsy
Samantha Schreyer, een trouwe fan van de film die een TikTok-kanaal is begonnen (met meer dan 130.000 volgers) dat zich richt op vintage mode en fandoms geïnspireerd door Beetlejuice, stelt dat de esthetiek ervan zelfs nu nog kenmerkend is.
“Beetlejuice heeft een enorme aantrekkingskracht; het is een combinatie van jeugdsentiment, de regie en art direction van Tim Burton, en een unieke stijl en esthetiek,” zegt Schreyer. "Ik zou het omschrijven als Gothic Retro whimsy. Het is heel kitscherig en een beetje overdreven, maar op een zelfbewuste manier die goed werkt. Je ziet veel strepen en spinnenwebponcho's (een knipoog naar de geliefde tekenfilm uit de jaren '80). Er lijkt ook veel vraag te zijn naar rode jurken geïnspireerd op Lydia's trouwjurk en gigantische kapsels. Beetlejuice is ook verrassend populair bij vintage-geïnspireerde merken die truien en poodle-stijl rokken produceren."
Het is deze combinatie van retro, kitsch, vintage en gothic flair die een opleving beleeft, zowel op de catwalk als daarbuiten. Dit jaar introduceerde de Libanese ontwerper Elie Saab zijn Gothic Garden Renaissance – volledig gebaseerd op gothic zwart – met vloerlange jurken, kant en ruches voor een dramatisch effect. Daarnaast bracht Thom Browne’s sculpturale collectie, geïnspireerd door Edgar Allan Poe, een eerbetoon aan de American Gothic-stijl. Deze hernieuwde interesse komt deels voort uit de culturele tijdgeest, maar is ook een weerspiegeling van de veranderende smaak van Gen Z en Alpha en de rol die esthetiek speelt in hun leven.
"Ik denk dat de aantrekkingskracht van de gothic stijl op Gen Z en Gen Alpha een enorme boost kreeg toen Wednesday op Netflix uitkwam," zegt Rochelle White, hoofd van een PR-bureau dat zich bezighoudt met jongerencultuur en trends. Het geeft hen een manier om zichzelf te uiten, creatief met hun stijl om te gaan en authentiek te zijn. De gothic-subcultuur staat bekend om zijn donkere, mysterieuze en een beetje rebelse karakter. Jongeren voelen zich hiertoe aangetrokken omdat ze ermee kunnen opvallen en een statement kunnen maken zonder iets te zeggen."
Hoewel Wednesday het meest voor de hand liggende voorbeeld is van de opkomst van de Burtoneske esthetiek, zijn er overal om ons heen vergelijkbare voorbeelden te vinden. Van de Americana-uitstraling van zangeres Ethel Cain tot een aflevering van Drag Race US met de titel ‘See You Next Wednesday,’ waarin de deelnemers hun eigen goth girl looks moesten creëren – de donkere, melancholische stijl is overal aanwezig, zelfs in de interieurs van mensen.
Gotische interieurs en meubels in Victoriaanse stijl
“Beetlejuice heeft een belangrijke rol gespeeld in het opnieuw in de schijnwerpers zetten van de gotische esthetiek, mede door de sterke focus op interieurontwerp in de originele film,” zegt interieurontwerper Molly Woodward-Moor. "De film bevat speelse sets, rijke texturen en een donker kleurenpalet, die nu iconische representaties zijn van de gotische stijl in de popcultuur… denk aan eclectische lichtarmaturen en Victoriaans meubilair met een twist, sierlijke stukken van donker hout met fluweel of patronen." Het 'gotische interieur' wordt vaak overschaduwd door de mode in Beetlejuice.
Het huis in de film, in American Gothic-stijl, met teakhouten meubels en sculpturale decoratie, verwees naar een melodramatische sfeer die in die tijd minder gebruikelijk was. Tegenwoordig kiezen mensen steeds vaker voor donkere, rijke interieurs in plaats van de minimalistische, Scandinavische stijlen die de jaren 2010 en 2020 hebben gedomineerd. Volgens stylist Vicky Floros is er altijd belangstelling geweest voor donkere interieurstijlen – het verschil is dat mensen nu geloven dat het haalbaar is.
[Lees ook: Creëer een magische sfeer in je huis met gothic drama]
Donkere en moody Pinterest borden
"Er is altijd een markt geweest voor donkere interieurs, maar de laatste tijd durven mensen er meer mee te experimenteren, mede door visuele online platforms zoals Pinterest, die een groter publiek laten kennismaken met verschillende interieurstijlen," legt ze uit. "Het biedt een levensecht beeld van hoe een ruimte eruit zou zien en aanvoelen – plotseling lijkt het niet meer zo mysterieus. Donkere kamers stralen direct warmte en geborgenheid uit, en in een wereld vol drukte en ruis is er veel vraag naar veilige en gezellige toevluchtsoorden."
De release van Beetlejuice 2 zal de gothic stijl waarschijnlijk nog dieper in het culturele bewustzijn verankeren. Maar voor fans zoals Schreyer is de grootste hoop (na het zien van de trailer) dat de dingen die haar oorspronkelijk aantrokken tot de film, behouden blijven.
"Qua stijl is het geweldig om te zien dat ze Lydia's kenmerkende look [het volledig zwarte, goth-punk uiterlijk] terugbrengen, maar dan in een meer volwassen vorm. De film heeft een moderne kostuumstijl, maar oogt toch tijdloos, en de retro beelden zijn echt een genot," zegt ze. "Deze franchise heeft altijd een speciaal plekje in mijn hart gehad."
____________________
Bekijk onze Exclusieve rariteitenkabinet collectie voor meer gothic inspiratie