Geschreven door Dennis van Kampen | 19 juni 2018
Ben je benieuwd naar de waarde van je antieke zilveren objecten? Onze eigen zilverdeskundige, Dennis van Kampen, wil je graag over dit onderwerp adviseren. Dennis begon zich tijdens zijn studie voor zilver en goud te interesseren en ontdekte kort daarna de handelaar in zichzelf. Met zijn eigen antiekzaak heeft hij veel ervaring opgedaan in het taxeren van duizenden objecten. Deze achtergrond past perfect bij zijn werk als zilverexpert waarbij hij wekelijks diverse zilverveilingen samenstelt en dat maakt hem de ideale persoon om advies aan te vragen. Dit is wat hij te vertellen had over het bepalen van de waarde van je antieke zilveren objecten.
Vakmanschap, design en stijl
Een van de factoren die de waarde van antieke zilveren objecten bepaalt, is het vakmanschap: hoe vaardig was de maker van het object? Kijk bijvoorbeeld eens goed naar de 18e-eeuwse zilveren theepot uit Groningen hieronder en je ziet de hoeveelheid werk die erin is gestoken. Een gegoten staaf werd met de hand tot een onregelmatige plaat zilver gehamerd. Door verder te hameren en te verwarmen, ontstond de basisvorm van een theepot. Deze vormgevende techniek wordt optrekken genoemd. De basisvorm kon vervolgens gedecoreerd worden met reliëf, door middel van drijven en ciseleren. Verschillende delen werden aan de basisvorm bevestigd door te solderen met diverse zilverlegeringen. Dit vakmanschap kostte veel tijd en moeite en is een teken van kwaliteit. Een dergelijke antieke theepot is heel iets anders dan een machinaal vervaardigde theepot uit een fabriek.
Deze vroeg-18e-eeuwse zilveren theepot werd in onze Antiek Zilver veiling in 2018 verkocht voor €1601
Grootte zegt niet alles als het gaat om de waarde van antieke zilveren objecten; snuifdoosjes en vinaigrettes kunnen bijvoorbeeld zeer hoge prijzen opleveren als het werk zeer verfijnd is. Bepaalde grote en zware stukken kunnen juist minder waardevol zijn dan deze doosjes als bijvoorbeeld de stijl niet in de mode is of het ontwerp en de afwerking ondermaats zijn. Zilveren objecten werden in allerlei stijlen vervaardigd met verschillende functies en decoraties. Zo bleven de gedraaide vorm van een Lodewijk XV zilveren kandelaar of de schuitvorm van een Empire zilveren olie-, azijn-, mosterd- en peperstel populair in de loop der eeuwen en zijn ze nog vaak gebruikt in latere reproducties.
Dit zilveren olie-, azijn-, mosterd- en peperstel uit 1800 werd in onze Zilverveiling in 2016 verkocht voor €3000
Staat
Voor het bepalen van de waarde is de originele staat erg belangrijk. De meest gewilde zilveren objecten zijn niet beschadigd of gerepareerd. Objecten die zijn aangepast of zijn samengesteld uit onderdelen van verschillende objecten, de zogenaamde 'mariages', zijn beduidend minder waard. Het personaliseren van zilver door graveringen vermindert meestal de waarde van een zilveren object, maar het kan ook een meerwaarde geven als de kwaliteit van de gravure hoog is en het bijdraagt aan de provenance, zoals alliantiewapens bijvoorbeeld. Een zeldzaam stuk zilver in slechte staat kan nog steeds zeer waardevol zijn wanneer deze is hersteld in zijn oude glorie.
Leeftijd en zeldzaamheid
De leeftijd van antiek zilver kan een belangrijke factor zijn bij het bepalen van de waarde, maar normaal gesproken is de zeldzaamheid belangrijker. Sommige antieke zilveren objecten kunnen nog steeds veel voorkomen en zijn daarom minder gezocht door verzamelaars, maar andere, zeldzamere objecten kunnen veel waard zijn. Een aantal zeldzame zilveren objecten die in onze Zilverveiling zijn verkocht, zijn bijvoorbeeld een zilveren miniatuur buste van Aristoteles op een sokkel gemaakt in Amsterdam in 1834 die geveild werd voor €1210 en een uiterst mooie snuifdoos met het portret van de Oostenrijkse keizer Frans Jozef I in gebed. De snuifdoos was in bezit van de Habsburg-familie. De zeldzaamheid en herkomst van het object (die besproken zal worden bij het volgende punt) zorgden ervoor dat deze een winnend bod kreeg van €1800.
Links: Zilveren miniatuur buste van Aristoteles uit 1834. Rechts: Zilveren snuifdoos uit ca. 1900.
Provenance
Een goede provenance oftewel herkomst van een object wil zeggen: een gedocumenteerde geschiedenis van eigendom en waar het vandaan komt. Dit kan ook waarde toevoegen aan een stuk antiek zilver. De Franse zilversmid van de Rococo en 'orfèvre du roi' Thomas Germain (1673-1748) maakte in 1733 een imposante zilveren soepterrine voor koning Lodewijk XV van Frankrijk. Deze terrine maakte deel uit van de collectie van George Ortiz en werd in 1996 verkocht voor een recordbedrag van meer dan 8 miljoen euro.
Maker
De maker van het object is uitermate belangrijk voor het bepalen van de waarde. Toonaangevende makers worden geassocieerd met een hoge kwaliteit en de werken van deze makers zijn daardoor meer gewild door verzamelaars en hebben meestal een hoge waarde. Barnard is bijvoorbeeld een bekende maker en een zilveren trofee van deze maker werd in 2017 in onze Brits & Iers Zilver veiling geveild voor €4099.
Zilveren trofee gemaakt door Edward & John Barnard in 1852
Zilvermerken
Al in de oudheid stond zilver praktisch gelijk aan geld. Zilver was ideaal voor het maken van munten omdat zilver relatief duur was, duurzaam is als het gelegeerd wordt met andere metalen zoals koper, en zilveren munten kunnen worden geproduceerd in grote hoeveelheden met een standaardformaat en -gewicht. De zuiverheid van het zilver moest ook worden gestandaardiseerd en in de late middeleeuwen werden zilvermerken geïntroduceerd om de zuiverheid van het zilver te garanderen en de maker aan te duiden.
In de loop der eeuwen ontwikkelde het systeem van zilverkeuren zich, en elk land of regio heeft een eigen set van zilvermerken. Afgezien van het gebruik van zilvermerken voor de garantie van het zilvergehalte, kunnen de merken zeer nuttig zijn voor de identificatie. Vaak werden deze merken, allemaal of enkele hiervan, gebruikt: een gehalteteken dat de zuiverheid van het zilver garandeert, een stadsteken of kantoorteken, dat de locatie aangeeft waar een object is gekeurd, de jaarletter en het meesterteken van de zilversmid. Het ontcijferen van zilvermerken en het achterhalen van hun betekenis kan soms een hele uitdaging zijn, maar Dennis en zijn team hebben de opleiding en ervaring die nodig is om de zilvermerken te ontcijferen van elk antiek zilveren object dat je aanbiedt voor een veiling.
Zilvermerken van een zilveren avondmaalsbeker, Londen, 1569
Pas op voor valse zilvermerken, die kunnen iemand doen laten geloven dat een recent gemaakt stuk een authentiek antiek stuk is. Deze verschillen van pseudomerken die vaak in de 19e en het begin van de 20e eeuw gebruikt werden. In die tijd was er veel vraag naar antieke zilveren objecten, maar er waren niet genoeg oude stukken om aan de vraag te voldoen. Daarom werden veel zilveren objecten geproduceerd in de antieke stijl - in Hanau in Duitsland bijvoorbeeld - met merken die op het eerste gezicht eruit zagen als echte merken, maar hiervan toch verschilden. Zilveren objecten uit Hanau kunnen zeer gewild zijn, maar laat je niet misleiden door pseudomerken. Ook verzilverde stukken kunnen voorzien zijn van merken die eruit zien als zilvermerken, en soms is zilver niet gemerkt. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij Indiaas zilver en kerkelijk zilver. Dennis adviseert antiek zilver niet te veel te poetsen, want behalve het verliezen van details van de decoratie kan dit ook de zilvermerken minder leesbaar maken of doen laten verdwijnen, hetgeen van invloed is op de waarde.
Zilvermerken van een verguld zilveren dienblad gemaakt in Rusland in 1798. Dit dienblad werd in 2018 in onze Antiek Zilver veiling geveild voor €1800
Zilvergewicht
Tenslotte is het gewicht van het zilver ook belangrijk voor het bepalen van de waarde, aangezien zilver zelf al een intrinsieke waarde heeft. Het gewicht kan een goede indicator zijn voor de kwaliteit van het zilver. In het verleden werden zilveren objecten omgesmolten, bijvoorbeeld in oorlogstijd, omdat zilver gelijkstond aan geld. Een bekend voorbeeld zijn de zilveren meubels gemaakt voor Lodewijk XIV, die hij in 1664 bestelde voor het paleis van Versailles. Deze set werd voltooid in 1682, maar werd vervolgens opgeofferd in het belang van Frankrijk in december 1689 tijdens de Negenjarige oorlog. Vele zilveren objecten zijn helaas verloren gegaan in de loop der tijd, maar hierdoor zijn ook veel nieuwe zilveren objecten ontstaan. Vandaag de dag worden zilveren objecten nog steeds omgesmolten voor geld, maar normaal gesproken is een antiek zilveren object meer waard dan alleen de intrinsieke waarde.
Een indrukwekkende zilveren soepterrine uit Hanau (Duitsland) uit ca. 1850 verkocht in onze Exclusieve Antiekveiling in 2018 voor €4100
Een laatste advies van Dennis
"Meestal is een authentiek antiek zilveren object voorzien van echte zilvermerken en is het vervaardigd in de stijl en op de wijze waar de maker om bekend stond“, aldus Dennis. "Een zilversmid was vaak gespecialiseerd in bepaalde typen objecten. Het zilveren object moet in originele staat zijn met gebruikssporen op de juiste plekken. Bij voorkeur met een goede provenance die strookt met deze aspecten van het object."
Met behulp van het advies van Dennis kun je beginnen met het bepalen van de waarde van je eigen antieke zilveren objecten en als je een object hebt waar je graag wat aan zou willen verdienen dan kun je het aanbieden voor onze wekelijkse Zilverveilingen. Dennis en zijn team zijn altijd op zoek naar interessante voorwerpen om op te nemen in de wekelijkse veilingen. En iedereen kan deelnemen aan onze online veilingen; je hebt slechts één account nodig om te kunnen bieden, kopen en verkopen. Maak vandaag nog een gratis account aan en neem een kijkje bij onze wekelijkse veilingen, samengesteld door onze eigen experts.
Deze artikelen vind je misschien ook interessant: