Door Tom | 6 december 2019
Iedereen heeft wel van klassieke kunst gehoord. Maar definiëren wat het precies is, is een ander verhaal. We kunnen een beschrijving geven in een paar woorden en verwijzen naar de oorsprong, maar in feite omvat klassieke kunst een heel scala aan kunstenaars en scholen. We vroegen Caterina Maffeis, onze expert klassieke kunst, hoe het zit.
Wat is klassieke kunst?
Klassiek is een term die in het algemeen gebruikt wordt voor de stijl uit de oude Griekse en Romeinse tijd. De klassieke kunst maakte revivals mee in de vorm van renaissancekunst, barokstijl en neoclassicisme. Maar omdat alle variaties de principes van de klassieke stijl volgen, blijven ze voorbeelden van classicisme.
Als het gaat om de vraag wat die principes zijn, is de consensus dat classicisme draait om elegantie, harmonie en proportie. “Westerse klassieke kunst is gebaseerd op de menselijke lichaamsverhoudingen en het perspectief”, legt Caterina Maffeis uit. “Deze principes gelden voor alles; van schilderijen tot beelden en architectuur.” In de praktijk betekende dat dat kunstenaars uit de Griekse Oudheid (het oude Griekenland werd gezien als de bron van de stijl) de ideale vorm probeerden te vinden - en dit richtte zich in de kunst vooral op de menselijke en dierlijke vorm. Afbeeldingen van mensen waren doorgaans uitdrukkingsloos, emotioneel neutraal en contemplatief, en compositie ging altijd boven kleur (beeldhouwwerken zijn het duidelijkste voorbeeld).
In de Griekse Oudheid werden mythische figuren zoals Neptunus gebruikt als onderwerp voor sculpturen
Wie zijn de sleutelfiguren?
Omdat deze stijl eeuwen overbrugt, kunnen we veel kunstenaars noemen. Maar sommigen springen eruit. “Enkele van de belangrijkste kunstenaars zijn zonder twijfel Leonardo da Vinci (renaissancestijl), Caravaggio (barok) en Antonio Canova (neoclassicisme), ” zegt Caterina. Namen die veel mensen kennen, niet alleen kunstkenners. Ze waren allemaal bepalend voor de kenmerkende klassieke stijl van hun tijd.
Da Vinci‘s 'Mens van Vitruvius' is een reflectie van zijn eigen fanatieke interesse in proportie, en die van zijn tijd. Kunst die bijna wiskundig was. Caravaggio, bekend om zijn provocerende onderwerpen en naturalistische stijl, droeg bij aan de popularisering van de dramatiek van de classicistische barok. Werken zoals 'De kruisiging van Petrus' en 'David met het hoofd van Goliath' illustreren het duidelijk dramatische van deze classicistische stroming. En 'Paolina Borghese' hielp Antonio Canova’s, toen al een voortreffelijk beeldhouwer, naam te maken als neoclassicist met een ongeëvenaard oog voor elegantie, detail en vorm.
Waarom houden we er nog steeds van?
Hoewel de term 'klassiek' erop lijkt te wijzen dat deze stijl stevig bevroren is in de tijd, kwam hij in de loop van de jaren geregeld terug in nieuwe contexten en perspectieven, waardoor hij zich verder ontwikkelde. “Het klassieke model wordt continu opnieuw geïnterpreteerd; van renaissancekunst tot neoclassicisme,” zegt Caterina. De stijl heeft zich bewezen; op het eerste gezicht lijkt hij misschien rigide, maar de basisprincipes van elegantie, vorm en realisme spreken mensen aan, los van de tijd waarin ze leven.
Klassieke kunst is ook een verstandige en waardevolle investering, met minder opvallende maar toch lonende kwaliteiten. “Investeren in klassieke kunst is een investering in vakmanschap van hoge kwaliteit en een manier om cultureel erfgoed te bewaren,” zegt Caterina. “Vanuit deze kunst leer je de waarde van schoonheid begrijpen - die tijdloos en eeuwig is”.
'Het Laatste Oordeel‘ van Lucas van Leyden spreekt nog steeds tot de verbeelding
____________________
De wintereditie kunstcollectie 2019 is nu live en te bekijken. Mis de beste Nederlandse en Italiaanse klassieke kunst niet.
Ontdek meer klassieke kunst | kunst | sculpturen