Door Beulah | 7 februari 2020
Jad El Khoury is een Libanese straatkunstenaar die stevig commentaar op politieke corruptie combineert met vrolijke, cartooneske fantasie. Zijn werk varieert van gigantische straatinstallaties op wolkenkrabbers tot kleine, ingewikkelde doodles die hij “Potato Nose” noemt. Nieuwsgierig geworden, vroegen we El Khoury hoe hij erin slaagt politiek en escapisme samen te brengen op hetzelfde doek.
Jad El Khoury richt stadslandschappen opnieuw in en is gefascineerd door de manier waarop dat bewoners helpt om te gaan met oorlogstrauma‘s of ze zelfs te boven te komen. Hij doet dit door de stad te veranderen met grootschalige installaties die de sporen van de Libanese burgeroorlog in Beiroet zowel verhullen als benadrukken.
Kinderjaren in het naoorlogse Beiroet
Jad El Khoury vandaag
El Khoury werd in 1988 geboren in Baabda, Libanon, tijdens de Libanese Burgeroorlog. Hij groeide op in Beiroet - de plaats van zijn nu internationaal beroemde straatkunstinstallaties. Als jongetje moest hij, net als veel anderen, zijn weg zien te vinden in het naoorlogse Libanon, waar tussen 1975 en 1990 meer dan 200.000 doden vielen. Hij groeide op met overal om zich heen de wonden van de oorlog. Zoals een van Jads medekunstenaars, filmregisseur Joana Hadjithomas zegt: “Je kunt niet ontsnappen aan je realiteit. Hoe moeten we leven met dit heden? Ik zeg niet dat kunst de oplossing is, maar poëzie kan wel helpen.”
El Khoury vond een manier om met de oorlog om te gaan door telkens dezelfde karakters te tekenen, op elk oppervlak dat hij maar kon vinden. “Opgroeien in Beiroet, als eerste generatie na de oorlog, betekende dat je niet om politiek heen kon,” legt hij uit. “Doodles werden mijn ticket naar nieuwe steden en ruimten.” In deze naamloze nieuwe steden en ruimten heerste geen oorlog, of bestonden in ieder geval geen corrupte regeringen die probeerden te profiteren van oorlog. Deze denkbeeldige ruimten vervingen de realiteit dat veel stedelijke bouwprojecten na de oorlog werden stilgelegd en dat geld dat bestemd was voor de armere buurten in de stad, verdween.
Een vreedzaam protest: Potato Nose
Potato Nose verscheen overal, op straat in Beiroet en in kleine proefoplages
El Khoury‘s vroege ongemak over de manier waarop politici de naoorlogse problemen gebruikten voor eigen gewin, uitte zich in onverwachte vorm. Kleine, ronde, onbewogen wezens met grote ogen: “Potato Nose zijn personages die ik begon te schetsen als kind,” zegt El Khoury. “Later werden ze steeds vaker herkend, omdat ik ze met spuitverf op door oorlog verwoeste gebouwen aanbracht.” Deze wederopstanding van de doodles uit zijn kindertijd was onderdeel van War Peace - een project waarbij El Khoury de karakters in sterk uitvergrote vorm op verlaten en met kogels doorboorde gebouwen schilderde.
“Mijn intentie was om de sporen van de oorlog die overal in Beiroet te zien zijn, te transformeren en te benadrukken,” legt El Khoury uit. “De doodles waarmee ik op school problemen kreeg omdat ik ze op muren en tafels tekende, zorgen er nu voor dat mijn werk overal ter wereld herkend wordt. Mijn tekenervaring hielp me bovendien technieken te leren waarmee ik optische illusies kan creëren, door te spelen met de dichtheid en omvang van de personages.” Op deze manier trekken de gebouwen in Beiroet die nog steeds gehavend zijn door de oorlog aandacht, maar bieden ze tegelijk de bewoners een ander decor voor hun dagelijkse leven.
Vreugde in plaats van onheil
De kleurrijke gordijnen van Burj Al Hawa
Een van de meest herkenbare, kortstondige werken van El Khoury was misschien wel de kleurrijke raambekleding op het Burj Al Murr-gebouw. Deze verlaten, nooit afgebouwde wolkenkrabber was ooit bedoeld als handelscentrum voor de stad. Tijdens de oorlog werd het de plaats van sluipschutters. De muren zitten nog steeds vol kogelgaten. Decennialang herinnerde het gebouw de bewoners aan het trauma dat ze in de schaduw ervan hadden meegemaakt. In 2018 kreeg El Khoury 48 uur van de eigenaren van het gebouw om kleurrijke gordijnen aan te brengen. In veel vensters ontbrak het glas, maar deze gordijnen herinnerden er een paar uur lang aan dat ook in duisternis vreugde en kleur gevonden kan worden. Het leverde het gebouw ook een nieuwe naam op: Burj Al Hawa (“dansen in de wind”).
Hoewel El Khoury‘s tekeningen en installaties de bewoners hielpen een nieuw soort vreugde in hun stad te vinden, wil hij de oorlog niet vergeten. Hij richt zich op het herdefiniëren van getraumatiseerde stadsgezichten. “Het is mijn drive om sociaalpolitieke kwesties te benadrukken via graffiti, streetart en openbare installaties,” legt hij uit. “Ik probeer te transformeren en de woede los te laten die onze corrupte politici dagelijks verspreiden.”
____________________
Voor updates over Jad El Khoury‘s volgende project kun je terecht op zijn Instagram-pagina @potatonose961 . En vergeet niet onze wekelijkse streetartveilingen te bezoeken, of je te registeren als verkoper om je eigen kunst te verkopen.
Ontdek meer moderne en hedendaagse kunst | streetart
Deze artikelen vind je misschien ook interessant:
De emotievolle digitale sculpturen van Andrea Giorgi