Rivaliteit speelt al sinds de oudheid een rol in de sport en maakt het kijken ernaar een boeiend spektakel. De Olympische Winterspelen brengen de beste atleten ter wereld samen. Dat maakt de Spelen een podium voor veel dramatiek, waar de inzet hoog is. We kijken met onze expert in sportmemorabilia, Marc Jans, terug op enkele van de meest verhitte strijdmomenten uit de geschiedenis van de Olympische Spelen.
Tonya Haring vs Nancy Kerrigan - kunstschaatsen voor vrouwen
Zelden liep de spanning zo hoog op als tussen de Amerikaanse kunstschaatsers Tonya Harding en Nancy Kerrigan. "Tonya Harding is natuurlijk een excentrieke atlete binnen de kunstschaatswereld, deels vanwege haar gedrag op en buiten de ijsvloer", zegt Marc Jans. De vete tussen de twee sporters was zo hevig, dat er tientallen jaren later zelfs een film over werd gemaakt.
Voorafgaand aan de Olympische Winterspelen in Lillehammer in 1994, waren Harding en Kerrigan elkaars grootste concurrenten. Harding had al zilver gehaald bij het wereldkampioenschap en was Amerikaans schaatskampioen, waarbij ze Kerrigan had verslagen. Kerrigan had al Olympisch brons, waarbij ze Harding een podiumplaats had onthouden. Harding had het record op haar naam staan van tweede vrouw ooit die de beruchte driedubbele axel maakte, en de eerste Amerikaanse die eerste werd in een competitie. Door de enorme prestatiedruk, bereikte de spanning tussen de twee een kookpunt.
Kerrigan werd tijdens een training aangevallen met een metalen stok, in een poging haar been te breken vlak voor de nationale kampioenschappen (die Harding toen won) en slechts enkele weken voor de Olympische Winterspelen van 1994. Later bleek dat Kerrigans ex-man en voormalige bodyguard, Jeff Gillooly, de aanval had gepland. Kerrigan wist echter op tijd voor de winterspelen te herstellen, en eindigde als tweede.
Harding, die in eerste instantie elke betrokkenheid ontkende, bekende na afloop van de winterspelen te hebben geweten van de aanval. Ze werd uitgesloten van de Amerikaanse competitie, wat in feite het einde van haar carrière betekende.
Olympische Spelen - Grote medaille “VI. Olympische Winterspelen 1936 in Garmisch
Canada vs Amerika - ijshockey voor vrouwen
Volgens Marc is ijshockey van nature een explosieve sport en daarom agressieve sport. Niet alleen vanwege de dynamiek, maar ook vanwege de rivaliteit tussen de "toplanden" in deze sport, zoals Canada en de Verenigde Staten.
Vrouwenijshockey werd een olympische sport tijdens de Olympische Winterspelen van 1998 in Nagano. De VS en Canada ontmoetten elkaar in de finale, die de Amerikanen met 3-1 wonnen. Sindsdien stonden de VS en Canada tegenover elkaar in elke finale van de Spelen, behalve in 2006, toen Canada van Zweden won en de VS Finland naar de derde plaats verdrong. Canada bleef tijdens de Olympische Spelen van 2002 tot 2014 onverslaanbaar. Pas in 2018 eindigden de herrijzende Amerikanen na een 3-2 overwinning als eerste.
De dominantie van beide teams leidde ertoe dat men zich in sommige kringen afvroeg of het zinvol was vrouwenijshockey als sport te laten bestaan; een vraag die de meeste experts afdeden als een voorbeeld van onsportiviteit en seksisme. Het zou de situatie meer recht doen om de Canadees-Amerikaanse rivaliteit te zien als een Olympische klassieker, een voorbeeld van hoe rivalen het beste in elkaar naar boven kunnen halen in een sport.
Noorwegen vs Italië - langlaufen voor mannen
Langlaufen roept soms beelden op van sprookjesachtige sneeuwlandschappen en een meditatieve oefening op ski's. De Olympische versie staat echter bol van de rivaliteit. Vraag het de Noren en Italianen maar eens, die vaak met slechts centimeters en milliseconden verschil de winnaar bepaalden. De twee landen waren in de jaren 1990 en vroege jaren 2000 de felste concurrenten. Maar hun laatste overwinningen in het kilometerslange sneeuwlandschap leverden bloedstollende sportmomenten op.
Noorwegen was lang het dominante land in langlaufen, samen met buurlanden Zweden en Finland, en de Sovjet Unie. Tot de Olympische Spelen van 1992 in Albertville, kwam vrijwel geen land in de buurt van deze vier die het podium afwisselden. In 1992 echter, wisten de Italianen zilver te halen in drie races en brons in twee. Telkens net achter de Noren, die bij alle mannenwedstrijden goud haalden. Dit was het begin van de Italiaanse aanval op de tot dan onaantastbare Noorse heerschappij.
De vruchten van de Italiaanse inzet kwamen tot rijping op een poëtische manier, toen Italië en Noorwegen elkaar troffen tijdens de Olympische Winterspelen in 1994 in Lillehammer, met Noorwegen als gastland. In het mannenlanglaufen wordt de 4x10 km gezien als de belangrijkste olympische afstand. Alle ogen waren daar dus op gericht. Tot deze race presteerden de Noren zoals verwacht, onder leiding van hun topatleet Bjørn Dæhlie. Hij had twee gouden medailles gewonnen, terwijl zijn landgenoot Thomas Alsgaard goud binnenhaalde op de 30 km freestyle.
De 4x10-mannenestafette had echter een verrassing in petto. De Noren gingen lange tijd aan de leiding, tot de laatste 10 kilometer. Van de Italianen begon Silvio Fauner een duizelingwekkende inhaalrace en hij wist de Noor Dæhlie te passeren. Het bleef een nek-aan-nekrace tot het einde en voor de ogen van tienduizenden Noorse supporters kwam Fauner 0,4 seconden voor Dæhlie over de finish. Een schok die het begin markeerde van een jarenlange rivaliteit tussen beide landen. Vier jaar later wonnen de Noren met milliseconden voorsprong op de Italianen de 4x10, een nog krappere overwinning.
Olympische Spelen - Dan Jansen and Bode Miller - Foto
Grishuk/Platov vs Usova/Zhulin - gemengde ijsdans
Het drama van de Russische ijsdansers Oksana Grishuk en Sasha Platov, en het getrouwde schaatskoppel Maia Usova en Aleksandr Zhulin, speelde zich niet alleen af op de ijsvloer. Het was letterlijk een heftige affaire.
Grishuk, Platov, Usova en Zhulin waren vaak in elkaars nabijheid, omdat ze dezelfde coach hadden, Natalia Dubova. Voor de Olympische Spelen van 1994 waren beide Russische paren favorieten voor een podiumplaats. In aanloop naar de Spelen bleek echter dat Grishuk en Zhulin een relatie hadden. Zhulin zou Grishuk zijn trouwring hebben gegeven, die ze later aan een ketting om haar nek droeg.
Bij aanvang van de Olympische Spelen in 1994 bleken de voorspellingen correct: Grishuk en Platov wonnen goud met hun dans op 'Rock Around the Clock', terwijl Usova en Zhulin tweede werden. Het drama moest echter nog komen. Usova zou voor de wedstrijd Zhulins trouwring hebben gespot bij Grishuk. Tijdens een schaatstour na de Spelen, dineerde Grishuk in restaurant Spago in Hollywood, toen Usova binnenkwam en haar zag. Ze zou Grishuk - die een margarita dronk - van achteren zijn genaderd, haar aan haar haren hebben gepakt en met haar hoofd tegen de bar hebben geslagen. Het verhaal gaat dat Usova de volgende dag kwam opdagen bij Grishuks hotelkamer om excuses aan te bieden en kort daarna echtscheiding aanvroeg van Zhulin.
Tot op vandaag beweert Grishuk dat Zhulin de relatie heeft gebruikt als een manier om haar prestatie tijdens de Olympische Spelen te ondermijnen en dat hij nooit de intentie had met haar te trouwen. Wie ook het dichtst bij de waarheid zit, het verhaal blijft een van de meest melodramatische momenten uit sportgeschiedenis.
Zwitserland vs Duitsland - bobsleeën voor mannen
Bobsleeën is wellicht niet de eerste sport waar je aan denkt, als het gaat om een verhitte strijd. Maar de directe concurrentie tussen de Zwitserse en Duitse mannenteams duurde maar liefst drie decennia.
Bobsleeën is ontstaan in Zwitserland aan het einde van de 19e eeuw, met de introductie van een bobsleeclub in St. Moritz. Zwitserland domineerde de sport dan ook in de vroege wedstrijdjaren, samen met de Verenigde Staten en Duitsland. In de jaren 1970 werd Duitsland echter een serieuze uitdager van Zwitserland.
Het land was destijds verdeeld in West- en Oost-Duitsland en beide teams excelleerden zowel bij de viermansbobrace als bij de tweemansbobrace. In 1972 in Sapporo en 1976 in Innsbruck, werd West-Duitsland respectievelijk eerste en tweede in deze categorieën. Oost-Duitsland haalde goud in de laatste categorie, en Zwitserland eindigde in beide toernooien als derde. De Zwitsers kwamen kort terug met goud tijdens de Spelen van 1980 in Lake Placid, maar dit bleek hun laatste medaille tot de jaren 1990. De Duitsers domineerden het bobsleeën in de jaren 1980.
In de jaren 1990 doorbraken de Zwitsers eindelijk de Duitse heerschappij - direct na de hereniging van Duitsland. Ze haalden zowel in 1992 als 1994 goud tijdens de Olympische Winterspelen. In deze periode kwamen er ook nieuwe rivalen op, zoals Italië en Canada. De Zwitsers zijn met 31 recordhouder als het gaat om de meeste medailles voor een land, maar de Duitsers (exclusief Oost-Duitsland) haalden met 13 keer het vaakst goud.
____________________
Kom in de stemming met onze sport- en evenementenveilingen. Of registreer je als verkoper en begin direct met bieden.
Ontdek meer sport en evenementen | sportmemorabilia
Deze artikelen vind je misschien ook interessant:
Hoe weet je of de handtekening van een sporter echt is?