Door Tom Flanagan | 29 november 2022
Zelfs in de 21e eeuw evolueert het vrouwelijk naakt binnen de kunst nog steeds. Na ooit te zijn geëxploiteerd en uitgewist, wordt het nu gezien als empowerment, dankzij fotografen als Renée Jacobs. Jacobs, die in Montpellier woont, wordt beschouwd als een van de meest gerenommeerde fotografen van vrouwen en vrouwelijke queer relaties ter wereld. Om een retrospectieve veiling van haar carrière tot nu toe te vieren, kwam ze bij ons voor een kort gesprek over het versterken van vrouwelijke seksualiteit in de fotografie en waarom het vandaag belangrijker is dan ooit.
"Ik wil dat vrouwen gezien worden zoals ze gezien willen worden”, zegt de Amerikaanse fotograaf Renée Jacobs in een recent interview met France 24. “Ik heb ideeën over vrouwen en seksualiteit, maar elke vrouw die ik fotografeer heeft haar eigen visie op zichzelf, op haar plek in de wereld. En ik wil horen wat deze vrouwen te zeggen hebben.” Het is een eenvoudig maar krachtig gevoel - en een benadering die veel van Jacobs' werk op de voorgrond plaatst.
Kracht en controle
Eén blik op haar portfolio is genoeg om de gevoeligheid en diepte te waarderen waarmee ze het vrouwelijk lichaam heeft verkend en versterkt door middel van haar fotografie. Zwart-witfoto's van lachende vrouwen, languit over elkaar heen met ontbloot bovenlijf, verlangend over het strand kijkend - maar altijd in controle. “Ik vind vrouwen eindeloos krachtig, mysterieus, fascinerend en complex”, zegt Renée. "Onze verlangens bevinden zich vaak in de schaduw, aan de rand van wat we volledig kunnen begrijpen of verwoorden."
De controle en macht die ze hen geeft, is gedurende haar hele carrière een punt geweest waar ze op af werd gerekend. Hoewel haar werk lovende kritieken heeft gekregen, is het in de loop der jaren ook gemeden, waarbij sommige curatoren beweren dat het meer verwant is aan pornografie. Deze poging om het vrouwelijk lichaam te cancellen, meent ze, maakt deel uit van een bredere poging van de kunstwereld om niet alleen vrouwen, maar ook het queer lichaam te deseksualiseren, wat alleen maar bijdraagt aan de historische marginalisering van beide groepen. Het is deze rauwe authentieke erotiek die heeft geleid tot censuur van haar werk, zelfs in een tentoonstelling van haar werk naast Helmut Newton in Barcelona.
“Ik zeg vaak dat vrouwelijke seksualiteit in het algemeen en lesbische seksualiteit in het bijzonder vaak wordt uitgewist of uitgebuit, maar zelden wordt versterkt. Het is ongelooflijk belangrijk dat erotische fotografie (en alle fotografie van vrouwen) een meer authentieke versie weerspiegelt van hoe vrouwen zichzelf zien.”
Ze heeft natuurlijk gelijk en heeft hoe dan ook veel succes geboekt, geprezen om de inherente rauwheid en wildheid van haar werk. Ze heeft nu vijf solo-monografieën van foto's gepubliceerd terwijl ze routinematig te zien is in tentoonstellingen, bloemlezingen zoals Taschen en tijdschriften over de hele wereld. Haar boek "Renée Jacobs' PARIS" was een bestseller en werd vervolgens opnieuw uitgebracht in een tweede editie in 2022, samen met de eerste editie van haar boek "POLAROIDS", bekroond met de 2022 International Photography Award for Fine Art/Book.
Op weg naar schoonheid
Maar voor Jacobs is het een reis geweest naar dit bewustzijn van de vrouwelijke vorm en het kristalliseren van haar kunst. “Ik begon in de jaren tachtig in de fotojournalistiek en werkte als freelancer voor tijdschriften en kranten in de VS. Daarna ging ik rechten studeren en was ik 15 jaar procesadvocaat voor burgerrechten. Toen ik terugkeerde naar de fotografie, werden de foto's van vrouwen die ik begon te maken een visueel verlengstuk van het activisme dat ik als advocaat had uitgeoefend. Het voelde alsof in mijn leven als advocaat 15 jaar lang geen schoonheid had gekend, dus het fotograferen van vrouwen was een openbaring.”
Jacobs is misschien wel net zo goed een activist als een fotograaf. Tijdens haar tijd als procesadvocaat voor burgerrechten verdedigde ze enkele van de vroegste homorechtenzaken in de Verenigde Staten. En dit emancipatorische perspectief heeft mede vorm gegeven aan het perspectief dat zij achter de camera heeft.
"Vrouwen en queer kunstenaars worden absoluut kritischer bekeken dan hetero blanke mannen", zegt Renée. "Het is tijd om volledig te heroverwegen hoe foto's van vrouwen worden gemaakt en vrijgegeven in de artistieke wereld en wie die beslissingen neemt."
Dat betekent afbeeldingen van naaktheid en verlangen omarmen op een manier die vrouwen of queer lichamen niet behandelt als ornamenten of versieringen, maar eerder als hoofdrolspelers in hun eigen verhalen.
"[Verlangen] bepaalt mijn stijl - ik gebruik vaak beweging in foto's om dit concept van verlangen weer te geven dat we niet helemaal kunnen vatten of bereiken. Naaktfoto's van vrouwen zijn in de hele kunstgeschiedenis typisch het werkterrein van mannen geweest. Ik denk dat het belangrijk is om het genre terug te winnen. Het is tijd om vrouwen een stem te geven in hoe wij en onze verlangens worden afgebeeld.”
Vrouwen de ruimte en een stem geven binnen de fotografie is iets waar nog hard aan gewerkt moet worden. In tegenstelling tot foto's van mannelijke homoseksuele relaties, die vaak worden gekoesterd door critici dankzij individuen zoals Robert Mapplethorpe, worden afbeeldingen van vrouwelijke homoseksuele relaties veel minder gekoesterd. Jacobs probeert hier verandering in te brengen en haar stijl weerspiegelt dat; een poging om vrouwen in hun volledige dimensionaliteit te zien.
“Mijn werk begon veel meer in het klassieke naaktgenre – sculpturale naakten zonder hoofd of gezicht. Zo fotografeer ik niet meer. Mijn werk is veel erotischer geworden als een poging om de totaliteit van de vrouwen die ik fotografeer vast te leggen - hun gezichten, hun uitdrukkingen."
____________________
Ben je geïnteresseerd infotografie van wereldklasse? Verken onze nieuwste veilingen of registreer je als verkoper op Catawiki.
Ontdek meer Fotografie | Moderne en hedendaagse kunst
Deze artikelen vind je misschien ook interessant:
Navigeren door het onuitgesprokene: het belang van taboo art
Malick Sidibé: het leven vastleggen door een lens
De universele aantrekkingskracht van Yayoi Kusama