Abraham Hellenbroek / Frederik Hendrik Hellenbroek : Bybelsche keurstoffen, zynde een verzameling van verscheide texten zo des Ouden als des Nieuwen Testaments, naar gelegentheid van tyden en zaken verklaart en toegepast. Uit zyne nagelatene Schriften ter beoginge van gemene nut en stigtinge in het licht gebragt door Frederik Hendrik Hellenbroek. Te Amsterdam, By Adrianus Douci, Boekverkoper in 't middem van de Stilsteeg, 1735-'34. 2 delen 4o: (56)1075(35), (30)1130(53)p. Origineel perkamenten banden. Binding wat of iets los. Hier en daar een blad iets los of rafelig. Of een vlek / verkleuring of klein gaatje. Overigens een nog redelijk set. Deel 1 betreft de 2e druk. Deel 2 zit op zijn kop in de band gezien de originele handgeschreven titel op de rug. Boekblok deel 1 wat naar buiten gebogen. ** De naam Hellenbroek is voor velen onzer lezers een begrip. Wanneer ze deze t naam horen, denken ze immers gelijk aan het catechisatieboekje van Ds. Abraham Hellenbroek waaruit ze in hun jeugd onderwezen zijn. En in sommige gemeenten is het Voorbeeld der Goddelijke waarheden voor eenvoudigen, die zich bereiden tot de belijdenis des geloofs nog steeds in gebruik. Het is deze maand driehonderd jaar geleden, dat Hellenbroek geboren werd. Zijn naam is dus wel zeer lang blijven voortleven onder ons volk en juist door zijn catechisatieboekjes, die vele malen zijn herdrukt, is zijn invloed groot geweest. Op 3 december 1658 werd hij geboren als zoon van de koopman Jan Hellenbroek, die te Amsterdam woonde en een gezin van negen kinderen had. Reeds op zijn tiende jaar bezocht Abraham de Latijnse school. Toen hij zestien jaar oud was hield hij al een oratie in Latijnse verzen over de broosheid en vergankelijkheid van het leven, waaruit duidelijk blijkt dat hij van jongsaf een ernstige levensopvatting had. Aan de Leidse universiteit studeerde hij eerst in de wijsbegeerte om later de theologische studie te gaan beoefenen. Deze voltooide hij in 1682 waarna hij op de 28ste februari van het volgende jaar zijn intrede deed bij zijn eerste gemeente Zwammerdam. Ook uit zijn intreetekst spreekt duidelijk de levensernst van de jonge predikant. Hij preekte namelijk over Jesaja 40 : 6b: , Alle vlees is gras en al zijn goedertierenheid als een bloem des velds". In Zwammerdam is hij ook dichter bij de Heere gebracht. Hij vertelt er zelf van: , In het zevende jaar van mijn bediening behaagde het de Algenoegzame zich als een verzoend God aan mijn ziel te ontdekken". In 1691 vertrok hij naar Zwijndrecht nadat hij van zijn eerste gemeente afscheid genomen had met een prediking over Filippenzen 2 : 12: , Alzo dan, mijn geliefden, gelijk gij altijd gehoorzaam geweest zijt, niet als in mijn tegenwoordigheid alleen, maar veel meer nu in mijn afwezen, werkt uwzelfs zaligheid met vreze en beven". In Zwijndrecht maakte Ds. Abraham Hellenbroek grote opgang. Zijn intreepredikatie sloeg bij de vromen zozeer in, dat ze van heinde en verre kwamen om hem te horen prediken. In die tijd had men er nog wel eens een paar uur voor over om te lopen teneinde een preek te horen waarin gesproken werd naar het hart van Jeruzalem. Ook uit Dordrecht kwamen er velen naar Zwijndrecht om Hellenbroek te beluisteren. Zijn intreepreek handelde over Psalm 34 : 12: omt, kinderen, hoort naar mij; ik zal u des Heeren vreze leren. Groot was de smart in de gemeente Zwijndrecht toen Ds. Hellenbroek reeds in 1694 afscheid nam. Hij vertrok naar Zaltbommel v/aar hij slechts kort is geweest. Hij stond er immers van mei 1694 tot begin 1695. Het grootste deel van zijn ambtstijd bracht Ds. Hellenbroek door in Rotterdam waar hij in januari 1695 zijn intree deed met de woorden van Jeremia 31 : 14: , En Ik zal de ziel der priesteren met vettigheid dronken maken en mijn volk zal met mijn goed verzadigd worden, spreekt de Heere". In Rotterdam heeft deze predikant grote opgang gemaakt. Hij was er ook om zijn prediking en ernstige levensopvatting zeer geliefd, hij was bovendien een trouw pastor en tevens ijverig in de studie. Hoewel hij beroepen werd in Den Haag en Amsterdam, bleef hij toch de Rotterdamse gemeente trouw. Niet alleen voor zijn eigen tijd was Ds. Abraham Hellenbroek in het kerkelijk leven een man van betekenis, maar ook in de volgende eeuwen werden zijn geschriften nog gelezen. We hebben u reeds gewezen op zijn catechisatieboekjes. Maar ook heeft hij enkele prekenbundels nage-laten, die ook nu nog wel eens ter hand genomen worden. Bekend is van hem: De Kruistriomph van Vorst Messias, ofte Verhandelingen over het lijden en sterven en begraven van den Heiland der Uitverkoren Wereld, den Heere Jezus Christus. Zeer bekend is de preek van Hellenbroek bij het overlijden van de schrijver van de Redelijke Godsdienst, Wilhelmus a Brakel, opgenomen in vele uitgaven van de Redelijke Godsdienst. Ze draagt als titel: lgetneene Rouwklacht in de Straaten van Rotterdam over Wilhelmus a Brakel, gestorven 30 Octobev 1711. Deze preek handelt over Prediker 12 : 5: Want de mens gaat naar zijn eeuwig huis en de rouwklagers zullen in de straten omgaan". Daarin vertelt hij allerlei bijzonderheden uit het leven van , .vader Brakel". Merkwaardig is, dat Hellenbroek vertelt, dat er waren, die Brakel te oud vonden om hem naar Rotterdam te beroepen. Hij was toen immers 49 jaar oud. Er is in de loop der eeuwen niet zoveel veranderd. Want ook tegenwoordig wil men in een stad maar liefst jonge predikanten en is men al gauw te oud om er beroepen te worden. Overigens staan er meestal veel oudere predikanten in een stad, omdat ze er gewoonlijk tot het einde van hun bediening blijven. Over de vrucht van Brakels werk in Rotterdam vertelt Hellenbroek: , Wat heeft zijn komst en verblijf onder u een wonderlijke zegen, een ongemene beschijning van des Heeren begunstigend aangezicht gehad. Wat kwam er een glans, een sierlijkheid en deftigheid van godsvrucht, een verwakkerde ernst en ijver, een ongemene samenvoeging van liefde onder de vromen. Wat heeft hij een aantal leerlingen gemaakt. Hoe menigeen is er nu al in de zaligheid; hoe menigeen leeft er nog die door hem, als een middel, is bekeerd en die hem nu als hun vader in Jezus Christus moeten naschreien..." Duidelijk blijkt uit deze preek hoe bevriend Hellenbroek met Brakel was en dat hij ook persoonlijk veel aan zijn oudere vriend miste. Zelf moest hij in 1728 emeritaat aanvragen wegens voortdurende lichaamszwakte. Hij preekte daarna nog wel enkele keren, maar in december 1731 overleed hij na een „.slaapziekte" van enkele dagen. Hij werd begraven in de Grote Kerk van Rotterdam, terwijl een grote schare volk uit de wijde omtrek samengestroomd was om deze geliefde Rotterdamse predikant de laatste eer te bewijzen. Het is niet elke predikant gegeven om nog na zoveel jaren in de herinnering voort te leven. Daarom meenden we er goed aan te doen om enkele bijzonderheden te vertellen over deze merkwaardige predikant, die voor driehonderd jaar werd geboren. Dat hij ingegaan is in de vreugde zijns Heeren is echter de grootste heerlijkheid, die iemand deelachtig kan worden.