Door Tom Flanagan | 19 januari 2023
Jongere generaties weten tegenwoordig precies wat hun sterrenbeeld is en met name de Chinese dierenriem van de traditionele maankalender heeft een bijzondere aantrekkingskracht. Historisch gezien is de Chinese dierenriem afgeleid van de Twaalf Aardse Takken die werden gebruikt om de tijd te meten, maar de meeste mensen zijn bekend met de dieren en de vermeende karaktertrekken die elke tak vertegenwoordigen. Deze dieren zijn door de geschiedenis heen ontcijferd en geïnterpreteerd en daarnaast worden ze vaak afgebeeld in de Chinese kunst. We hebben onze expert in Aziatische kunst, Alexandra Xu, gevraagd om ons alles te vertellen over de Chinese dierenriem en de kunstwerken die ter ere van elk dier zijn gemaakt.
De twaalf dieren van de Chinese dierenriem zijn in volgorde: rat, os, tijger, konijn, draak, slang, paard, geit, aap, haan, hond en varken. Hoewel de Chinese astrologie vooral bekend staat om deze dieren, legt expert in Aziatische kunst Alexandra Xu uit dat de dieren meer een toevoeging zijn dan een centraal onderdeel van het systeem.
"Het oude Chinese kalendersysteem bestond uit een zestigjarige cyclus van Tien Hemelse Stammen en Twaalf Aardse Takken, gebaseerd op astrologische waarnemingen”, legt Alexandra uit. "Om de Twaalf Aardse Takken te kunnen visualiseren, kregen ze tijdens de Oostelijke Han-dynastie allemaal een dier toegewezen, wat de oorsprong is van de Chinese dierenriem."
Van de rat tot de draak, door de geschiedenis heen zijn deze dieren een belangrijke inspiratiebron geweest voor kunstenaars en tegenwoordig voelen mensen zich nog steeds aangetrokken tot hun schoonheid of specifieke aard. Maar weet jij welk dier hoort bij jouw geboortejaar? Dit is onze gids voor elk dier, geïllustreerd met een kunstwerk dat hun unieke kracht weerspiegelt.
Rat (鼠 Shu)
Geboortejaren: 1912, 1924, 1936, 1948, 1960, 1972, 1984, 1996, 2008…
Symboliseert: rijkdom
In China is de god van de graanschuur een rat en daarom wordt vaak gezegd dat het jaar van de Rat een goede oogst zal brengen. De aanwezigheid van ratten betekent dat de graanschuur vol is en dat de samenleving welvarend is. De rat wordt over het algemeen niet geassocieerd met één bepaalde betekenis, maar de populaire cultuur heeft de neiging om ratten – en mensen die zijn geboren in het jaar van de rat – te zien als charmant, vindingrijk en inventief, vooral met betrekking tot geld en relaties.
Een waterkom uit de Qing-dynastie met een op ratten geïnspireerd ontwerp. Waterkommen waren in het oude China decoratieve kunstwerken en deze rat heeft de eigenaar(s) hopelijk veel rijkdom gebracht.
Os (牛 Niu)
Geboortejaren: 1913, 1925, 1937, 1949, 1961, 1973, 1985, 1997, 2009…
Symboliseert: doorzettingsvermogen
In de Chinese mythologie neemt de Os een prominente plaats in vanwege zijn rol in de landbouw. In China wordt de os geassocieerd met eerlijkheid, hard werken en de komst van de lente, dus degenen die in dit jaar zijn geboren, zullen deze eigenschappen waarschijnlijk ook bezitten. Het is niet ongebruikelijk om een op porselein geschilderde os te zien naast een boer die een romantisch verhaal vertelt over een sterveling en een hemelse vrouw. Het kalme kunstwerk hieronder is afkomstig uit een collectie genaamd 'Landscapes'; een zachtaardige en pastorale weergave van het platteland van China en de ossen waar arbeiders altijd op konden rekenen.
Tijger (虎 Hu)
Geboortejaren: 1914, 1926, 1938, 1950, 1962, 1974, 1986, 1998, 2010…
Symboliseert: bescherming
In China wordt de Tijger vaak in verband gebracht met bescherming. Tijdens het nieuwe jaar werd er in de grote hal van het huis van een Chinese familie vaak een schilderij van een tijger opgehangen en hoeden en schoenen in de vorm van een tijger zijn populaire geschenken voor kinderen. Van degenen die in het jaar van de Tijger zijn geboren, wordt gezegd dat ze gezegend zijn met dapperheid en kracht. Deze boekrol uit de Ming-dynastie vat de sluipende, beschermende instincten van de tijger goed samen.
Konijn (兔 Tu)
Geboortejaren: 1915, 1927, 1939, 1951, 1963, 1975, 1987, 1999, 2011…
Symboliseert: vrede
Het Konijn wordt in China beschouwd als een gunstig dier dat symbool staat voor geluk en een lang leven. Konijnen worden geassocieerd met rust, zachtheid, vrede en diplomatie. Volgens de legende leeft er een konijn op de maan die de godin Chang'e gezelschap houdt in het Maanpaleis – misschien is dat de reden waarom dit kunstwerk een konijn afbeeldt dat naar de maan staart.
Draak (龙, Long)
Geboortejaren: 1916, 1928, 1940, 1952, 1964, 1976, 1988, 2000, 2012…
Symboliseert: kracht
De Draak heeft een lange geschiedenis in de Chinese mythologie en wordt geassocieerd met grote macht en kracht. Het is het enige mythische wezen van de 12 dieren en er worden meer mensen geboren in het jaar van de Draak in China dan enig ander; aangezien de kracht van de draak door sommigen als de meest wenselijke eigenschap wordt gezien. In de Chinese kunst wordt de draak vaak gebruikt om keizerlijke macht weer te geven in officiële voorwerpen, zoals deze mooi gedecoreerde schaal uit de Wanli-periode.
Slang (蛇 She)
Geboortejaren: 1917, 1929, 1941, 1953, 1965, 1977, 1989, 2001, 2013…
Symboliseert: wijsheid
Slangenverering heeft een lange traditie in China. In feite is het idee van de draak wellicht voortgekomen uit de slang. Slangen zijn het symbool van vruchtbaarheid en wijsheid, en veel Chinese vooroudergoden hebben het hoofd of lichaam van een slang wanneer ze worden afgebeeld. Van degenen die geboren zijn in het jaar van de Slang wordt aangenomen dat ze communicatief zeer sterk zijn. Ze staan vaak bekend om hun wijsheid, zelfs als ze helemaal niet zoveel zeggen.
Grafbeeldje - Slang. LACMA.
Paard (马 Ma)
Geboortejaren: 1918, 1930, 1942, 1954, 1966, 1978, 1990, 2002, 2014...
Symboliseert: succes
In China staat het Paard symbool voor succes. Als je iemand veel succes wenst op zijn of haar reis, zeg je vaak Madao Chenggong ("je zult succesvol zijn zodra je paard arriveert"). Het paard is optimistisch en geniet van zijn vrijheid, net als iedereen die in het jaar van het Paard is geboren. Volgens de Chinese legende is er een grote stal in de hemel en hemelse paarden worden vaak afgebeeld in de kunst, bijvoorbeeld in porseleinen servies uit de overgangsperiode, zoals de kan hieronder, met een hemels paard dat boven een rivier zweeft.
Schaap/Geit (羊 Yang)
Geboortejaren: 1919, 1931, 1943, 1955, 1967, 1979, 1991, 2003, 2015...
Symboliseert: schoonheid
Sommige van de oudste Chinese stammen hebben schapen in hun totems en schapen worden van oudsher geassocieerd met de mooie dingen in het leven. In feite zijn de Chinese karakters zoals schoonheid, fijnheid en voorspoed gebaseerd op het karakter van schapen. In de Chinese kunst worden vaak drie schapen afgebeeld, wat symbool staat voor gelukzaligheid. Van mensen die in het jaar van het Schaap zijn geboren, wordt gezegd dat ze zeer creatief zijn.
'Three goats'. The Metropolitan Museum of Art, New York.
Aap (猴 Hou)
Geboortejaren: 1920, 1932, 1944, 1956, 1968, 1980, 1992, 2004, 2016…
Symboliseert: creativiteit
Het woord aap klinkt in het Chinees hetzelfde als het karakter voor edelman of hoge ambtenaar. Daarom wordt in Chinese kunst de aap vaak afgebeeld als symbool voor vooruitgang in de carrière van een ambtenaar. Apen – en mensen die zijn geboren in het jaar van de Aap – staan bekend om hun snelheid, humor en intelligentie.
Haan (鸡 Ji)
Geboortejaren: 1921, 1933, 1945, 1957, 1969, 1981, 1993, 2005, 2017…
Symboliseert: geluk
De Haan wordt in de Chinese cultuur de vogel van vijf goede karaktereigenschappen genoemd: geleerd, dapper, heldhaftig, goedhartig en betrouwbaar. Degenen die in het jaar van de Haan zijn geboren, worden beschouwd als attent en onafhankelijk. Het woord haan is ook een homofoon van geluk in het Chinees. Dat is de reden dat hanen zo vaak worden afgebeeld in Chinese decoraties en kunstwerken.
Hond (狗 Gou)
Geboortejaren: 1922, 1934, 1946, 1958, 1970, 1982, 1994, 2006, 2018...
Symboliseert: loyaliteit
China was één van de eerste plaatsen waar honden werden gedomesticeerd, dus honden worden in de Chinese cultuur al heel lang gewaardeerd om hun loyaliteit en kameraadschap. In de kunst worden honden vaak samen met kinderen afgebeeld. Van de Hond wordt gezegd dat hij eer, loyaliteit en vriendschap belichaamt. Dit stuk illustreert de speelsheid die vaak wordt geassocieerd met honden en degenen die in het jaar van de Hond zijn geboren.
'Puppies Playing beside a Palm Tree and Garden Rock'. The Metropolitan Museum of Art.
Varken (猪 Zhu)
Geboortejaren: 1923, 1935, 1947, 1959, 1971, 1983, 1995, 2007, 2019...
Symboliseert: welvaart
Het Chinese karakter voor thuis is samengesteld uit het karakter voor varken onder een dak, wat meteen laat zien hoe belangrijk varkens zijn voor de welvaart van Chinese families. Volgens de legende belichamen degenen die in het jaar van het Varken zijn geboren de rijkdom van het varken; ze zijn eerlijk, geduldig, oprecht en begripvol. "Feizhou Gongmen" (een dik varken klopt op je deur) is een van de beste dingen die je kunt zeggen om elkaar het beste te wensen tijdens de viering van het nieuwe maanjaar. Tijdens bijeenkomsten voor oude Chinese kunst kun je overal miniatuurvarkentjes vinden. Het onderstaande stuk is een uitstekende illustratie van de relatie die het varken heeft met het huis als een belangrijk symbool van geluk.
'Pigsty'. The Metropolitan Museum of Art.
____________________
Ontdek ons aanbod aan Aziatische en Chinese kunst in onze wekelijkse veiling of registreer je als verkoper.
Ontdek meer Aziatische kunst | Chinese kunst
Deze artikelen vind je misschien ook interessant:
De kimono nader bekeken: verweven met de Japanse samenleving
Boeddha in verschillende houdingen: wat de handen van Boeddhabeelden betekenen