Αρχαία Ρωμαϊκή Τεμάχιο ψηφιδωτού με εικόνα δύο θεατρικών μασκών. 2ος - 3ος αιώνας μ.Χ. Πλάτος 100 εκ.

Κλάσμα μωσαϊκού με την εικόνα δύο θεατρικών μάσκων

Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, 2ος - 3ος αιώνας μ.Χ.

Μαρμάρινες πλακίδες

ΜΕΓΕΘΟΣ: Πλάτος 100 εκ., ύψος 47 εκ. Πλαίσιο: πλάτος 110 εκ., ύψος 59 εκ.

PROVENANCE
Ιδιωτική συλλογή, Malibu, California, ΗΠΑ, αποκτήθηκε πριν το 1980.
Αγορά τέχνης της Νέας Υόρκης μέχρι το 2023.

Καλή κατάσταση, τοποθέτηση σε σύγχρονη βάση.

Βιβλιογραφία

- DUNBABIN, K. Μωσαϊκά του ελληνικού και ρωμαϊκού κόσμου. Cambridge University Press. 1999.
- ÖNAL, M. Zeugma Mosaics. A Turizm Yayinlari. 2009.

PARALLELS

Εικ. 1 Μωσαϊκό με γυναικεία μορφή, Οικία του Καραβιού της Ψυχής. Αντιόχεια του Ορόντη, Τουρκία, περ. 200-225 μ.Χ., opus tessellatum. Μουσείο του Λούβρου, Παρίσι, αρ. ευρ. MND 1951, MA 3460.

Εικ. 2 Μωσαϊκό με θεατρική μάσκα, House of the Faun. Πομπηία, 2ος αι. π.Χ., opus vermiculatum. Αρχαιολογικό Μουσείο Νάπολης (Ιταλία), ευρετήριο 9994.

Περιγραφή:

Τμήμα ρωμαϊκού ψηφιδωτού που κατασκευάστηκε με την τεχνική opus tessellatum, με τετράγωνες μαρμάρινες tesserae που καλύπτουν ένα ευρύ χρωματικό φάσμα, επιτρέποντας στα επίπεδα χρώματος να συνδυαστούν με το φως και το σχήμα των προσώπων, βασισμένο σε τόνικες διαβαθμίσεις. Αυτή η αναζήτηση τρισδιάστατου εφέ στα εικονικά μοτίβα είναι χαρακτηριστική του ρωμαϊκού αυτοκρατορικού ψηφιδωτού (εικ. 1), σε αντίθεση με την πιο συμβολική και δισδιάστατη απεικόνιση της βυζαντινής περιόδου, όπου η ψευδο-τρισδιάστατη μορφοποίηση προτιμόταν για δευτερεύοντα φυτικά, ζωικά ή αρχιτεκτονικά στοιχεία.

Ο κύριος μοτίβος είναι δύο θεατρικές μάσκες, μία αρσενική και μία θηλυκή, απεικονιζόμενες facing τον θεατή σε επίπεδο δαπέδου, συνοδευόμενες από ένα staff διακοσμημένο με κορδέλες και ένα οβάλ αντικείμενο, ίσως ένα μαξιλάρι ή ένα ανάποδο δοχείο. Αυτό το σχέδιο πλαισιώνεται από λωρίδες επίπεδου χρώματος σε μαύρους, λευκούς και ώχρες τόνους. Στην κεντρική απεικόνιση η παλέτα επεκτείνεται, χρησιμοποιώντας διαφορετικές αποχρώσεις λευκού, κόκκινου, κίτρινου και καφέ για το μοντέλο των προσώπων των μαρκών και άλλων λεπτομερειών, επιδιώκοντας ένα ορισμένο τρισδιάστατο εφέ.

Οι θεατρικές μάσκες είναι ένα κοινό διακοσμητικό στοιχείο στη Ρώμη, γενικά σε σχέση με τον κόσμο του Dionysian και τις αξίες που συνδέονται με αυτόν, ιδέες μιας ευτυχισμένης, ευχάριστης, όμορφης και χαρούμενης ύπαρξης. Ήταν επομένως ευνοϊκά στοιχεία για τη διακόσμηση του ιδιωτικού χώρου, γι' αυτό και θα βρεθούν κυρίως στους κήπους των ρωμαϊκών σπιτιών και βιλών ως διακοσμητικά στοιχεία που σχετίζονται με τον εορτασμό της ζωής.

Συνήθως, η απεικόνιση της θεατρικής μάσκας σε ψηφιδωτό ή τοιχογραφία αναπαράγει το πραγματικό αντικείμενο που χρησιμοποιούνταν στη σκηνή, με το στόμα ανοιχτό ώστε η φωνή του ηθοποιού να προβάλλεται (εικ. 2). Ωστόσο, σε αυτή την περίπτωση, πρόκειται για συμβολικές αναπαραστάσεις που δεν φαίνεται να αναπαράγουν συγκεκριμένα μοντέλα κανόνων χαρακτήρων του θεάτρου, αλλά άμεσα τα αρχέτυπα που αντιπροσωπεύουν. Η αρσενική μάσκα είναι γενειοφόρα, με ήρεμη έκφραση, και πιθανώς αντιπροσωπεύει τον πατέρα της οικογένειας, τον αρχηγό της οικογένειας και του σπιτιού. Δίπλα του, η γυναικεία φιγούρα με αυστηρό πρόσωπο και φρύδια θα αντιπροσωπεύει τη σύζυγό του, τη μητέρα που είναι υπεύθυνη για τη σωστή λειτουργία και την αρμονία του σπιτιού.

Η τέχνη του ψηφιδωτού προέρχεται από την Ελλάδα και έφτασε στη Ρώμη, όπου σύντομα θα αποτελέσει ολόκληρη βιομηχανία, φτάνοντας σε επίπεδα ποιότητας που δεν είχαν ξαναδεί. Η διάδοσή του ήταν τέτοια που έγινε η κύρια μορφή διακόσμησης κάθε ρωμαϊκής βίλας ή σπιτιού. Στη Ρώμη, τα ψηφιδωτά κατασκευάζονταν από μικρά κομμάτια που ονομάζονται tesserae (εξ ου και το όνομα opus tessellatum), τετράγωνα κομμάτια ασβεστολιθικών πετρωμάτων, γυαλιού ή κεραμικών, διαφόρων μεγεθών. Αυτά τα πλακίδια τοποθετούνταν στην επιφάνεια που θα διακοσμούνταν σαν παζλ, κατανεμημένα σύμφωνα με το σχέδιο, και στερεώνονταν με τσιμέντο. Μια δεύτερη τεχνική, που ονομάζεται opus vermiculatum, χρησιμοποιούσε πλακίδια διαφορετικών σχημάτων, που προσαρμόζονταν στο σχέδιο.

Αρχικά, όταν η τέχνη του μωσαϊκού άρχισε να αναπτύσσεται στη Ρώμη, χρησιμοποιούνταν κυρίως για τη διακόσμηση οροφών ή τοίχων και σπάνια για τα δάπεδα, επειδή φοβούνταν ότι δεν θα προσέφερε επαρκή αντοχή στα βήματα. Ωστόσο, μόλις τελειοποιήθηκε η τεχνική, επιτεύχθηκε η απαραίτητη σταθερότητα για να εφαρμοστεί στα δάπεδα, γεγονός που ευνόησε τη διάδοσή της σε όλη την Αυτοκρατορία για την παραγωγή πολυτελών δαπέδων.

Η αυξανόμενη σημασία της βιομηχανίας μωσαϊκών αντικατοπτρίζεται σε αυτοκρατορικούς κανονισμούς, όπως αυτοί που επιβλήθηκαν από τον Διοκλήτιανο τον 3ο αιώνα, οι οποίοι καθόρισαν πολύ ακριβείς τιμές, ή από τις διευκολύνσεις που παραχώρησε ο Κωνσταντίνος στους Μωσαϊστές όταν μετακίνησε την πρωτεύουσα της Αυτοκρατορίας στη Βυζαντινή το έτος 330, διευκολύνοντας την έξοδο Ελλήνων και Ρωμαίων τεχνιτών προς τη νέα πρωτεύουσα και θεμελιώνοντας έτσι τα θεμέλια του διάσημου Βυζαντινού μωσαϊκού.



Σημειώσεις

Το τεμάχιο περιλαμβάνει πιστοποιητικό αυθεντικότητας.
Η εργασία περιλαμβάνει Ισπανική Άδεια Εξαγωγής (Passport for European Union) - Εάν η εργασία προορίζεται εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα πρέπει να ζητηθεί αντικατάσταση της άδειας εξαγωγής, η οποία μπορεί να διαρκέσει το πολύ 1-2 εβδομάδες.
Ο πωλητής εγγυάται ότι απέκτησε αυτό το τεμάχιο σύμφωνα με όλους τους εθνικούς και διεθνείς νόμους που αφορούν την ιδιοκτησία πολιτιστικής κληρονομιάς. Δήλωση προέλευσης που έχει δει η Catawiki.