Αρχαία Αιγυπτιακή Terracotta Fine Ushabti. Νεο Βασίλειο, 1570 - 1070 π.Χ. Ύψος 11,6 εκ.

Ουσάμπτι.

Αρχαία Αίγυπτος, Νέο Βασίλειο, 1570 - 1070 π.Χ.

Terracotta.

ύψος 11,6 εκ.

ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ: Ιδιωτική συλλογή V.D.W, Hoofddorp, Ολλανδία. Αποκτήθηκε πριν από το 1983.

Καλή κατάσταση.

Περιγραφή:

Τα Ushabti κατασκευάζονταν από ένα αρχικό καλούπι διπλού κελύφους. Μόλις ενώνονταν τα δύο κομμάτια και αφαιρούνταν τα αδέξια άκρα, και ενώ το υλικό ήταν ακόμα υγρό, οι λεπτομέρειες της εικόνας διορθώνονταν και σημειώνονταν οι κολόνες πάνω στις οποίες θα χαράσσονταν τα ιερογλυφικά. Αυτό σήμαινε ότι κάθε ushabti ήταν μοναδικό, παρόλο που προέρχονταν από το ίδιο καλούπι.

Το υλικό που χρησιμοποιήθηκε για τη δημιουργία αυτού του ουσαφτί είναι η φαιά, που αποτελείται από λεπτό άμμο, στερεωμένη με διοξείδιο του νατρίου και διττανθρακικό του νατρίου, εξαγόμενα από το νατρόν. Ψήνεται στους 950 βαθμούς Κελσίου, και το μίγμα δίνει ένα φινίρισμα που μοιάζει με σμάλτο, με τα ανθρακικά να σχηματίζουν μια γυαλιστερή επιφάνεια. Ήταν μια απλή διαδικασία και επομένως όχι δαπανηρή. Οι πράσινοι και μπλε τόνοι επιτεύχθηκαν με την προσθήκη λίγων γραμμαρίων οξειδίου του χαλκού, που εξάγεται από μαλαχίτη ή αζουρίτη. Οι κόκκινοι τόνοι επιτεύχθηκαν με οξείδιο του σιδήρου, οι έντονοι μπλε με κοβάλτιο, και το μαύρο με ανάμειξη οξειδίου του σιδήρου και οξειδίου του μαγνησίου με νερό. Το μόνο που χρειαζόταν ήταν να βάψουν τις επιλεγμένες λεπτομέρειες με το επιλεγμένο χρώμα με ένα πινέλο πριν το ψήσιμο.

Ο Αιγυπτιακός Κάτω Κόσμος θεωρούνταν καθρέφτης του πραγματικού κόσμου, όπου τόσο το καλό όσο και το κακό είχαν τη θέση τους. Όσοι ήταν άδικοι ή κακοί τιμωρούνταν αιώνια, ενώ οι δίκαιοι απολάμβαναν μια άνετη ζωή ταξιδεύοντας με τον ηλιακό θεό. Ακόμα και τότε, οι νεκροί που ήταν τόσο ευλογημένοι ήταν ακόμα υποχρεωμένοι να εκπληρώνουν ανθρώπινες ευθύνες και ανάγκες, όπως ακριβώς και στη ζωή. Η ανάγκη τους να έχουν φαγητό και ποτό στον Κάτω Κόσμο ήταν μια συνεχής ανησυχία. Αν ήταν υποχρεωμένοι να εργάζονται στους Αγρούς του Ααρού, στο Βασίλειο των Νεκρών, και ως μέλη μιας κοινωνίας που ήταν μια ιεραρχία υπό την διοίκηση των θεών, όλοι – άνδρες και γυναίκες, άρχοντες και υπηρέτες, βασιλιάδες και βασίλισσες – έπρεπε να είναι πρόθυμοι να καλλιεργούν, να σπέρνουν και να θερίζουν τις καλλιέργειες.

Στον κόσμο των ζωντανών, αυτές οι βασικές εργασίες παραγωγής πραγματοποιούνταν από τις κατώτερες τάξεις της κοινωνίας. Για να αποφύγουν αυτή τη μοίρα, οι Αιγύπτιοι αναζήτησαν μια μαγική λύση: δημιούργησαν ένα ή περισσότερα ομοιώματά τους, ώστε να μπορούν να τα παραδώσουν στους απεσταλμένους του κυρίαρχου θεού, του Όσιρι, όταν αυτοί καλούσαν τον αποθανόντα να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του. Αυτές οι μικρογραφίες, τοποθετημένες ανάμεσα στα αντικείμενα του τάφου, ήταν εικόνες που αντιπροσώπευαν τόσο τον κύριο όσο και τον υπηρέτη.

Γνωστοί με το όνομα ουσαφτί, ο όρος προέρχεται από το σαβτί ή σάβτι, που προέρχεται από το Σάαβ, η σημασία του οποίου αντιστοιχεί στη λέξη στα ελληνικά «περσέα», ένα ιερό δέντρο από το ξύλο του οποίου οι αρχαίοι Αιγύπτιοι άρχισαν να παράγουν αυτές τις ταφικές ομοιώματα. Ήταν προς την Τρίτη Μεσοπολεμική Περίοδο, στη Δυναστεία XXI, περίπου το 1080 π.Χ., όταν άρχισαν να χρησιμοποιούν τον όρο wsbty, δηλαδή «ουσεφτί». Από τότε, το όνομα «ουσαφτί» που προέρχεται από το ρήμα wsb που σημαίνει «να απαντά», χρησιμοποιείται για να ονομάσει «αυτόν που απαντά».

Η χρήση των ushabtis ενσωματώθηκε στους τάφους στην Αρχαία Αίγυπτο από την Πρώτη Μεσοπολεμική Περίοδο και μετά. Η χρήση τους αυξήθηκε κατά τη Μέση Βασιλεία, την εποχή κατά την οποία οι Αιγύπτιοι άρχισαν να γράφουν ένα ξόρκι στα Coffin Texts, αριθμός 472, ώστε τα ushabtis να απαντούν στην πρόσκληση: «Ο δικαιωμένος Ν. λέει ‘Ω ushabti, που ορίστηκε στον Ν., αν ο Ν. κληθεί να κάνει οποιαδήποτε εργασία, ή αν ζητηθεί από τον Ν. μια δυσάρεστη εργασία, όπως για κάθε άνθρωπο για το καθήκον του, εσύ πρέπει να πεις ‘Είμαι εδώ’. Αν ο Ν. κληθεί να φυλάξει αυτούς που εργάζονται εκεί, να σπέρνουν τα νέα χωράφια για να σπάνε τη γη, ή να μεταφέρουν άμμο σε βάρκα από ανατολή σε δύση, εσύ θα πεις ‘Είμαι εδώ’. Ο δικαιωμένος Ν.’

Αυτή η μαγική ή προφορική φράση καταγράφηκε σε ουσαμπτί, και έτσι στις περισσότερες περιπτώσεις φαίνεται ότι είναι χαραγμένη πάνω τους. Από τη Νεότερη Βασιλεία και μετά, εισήχθησαν πολλές καινοτομίες. Παραδείγματα με κείμενα άρχισαν να πολλαπλασιάζονται. Μερικά από αυτά ήταν κάπως μεγαλύτερα κείμενα από το Κεφάλαιο VI στο Βιβλίο των Νεκρών. Ακόμα και έτσι, σε πολλές περιπτώσεις το κείμενο απλώς αναφέρει το όνομα του αποθανόντος ή μια βασική φράση, με το όνομα ενός μέλους της οικογένειας ή τις θέσεις που κατείχε.

Τα Ushabtis αρχικά κατασκευάζονταν κυρίως από κερί, αργότερα από ξύλο, και προς το τέλος της Μέσης Βασιλείας εμφανίστηκαν σε πέτρα. Από τη Νέα Βασιλεία και μετά, το υλικό της επιλογής ήταν η faience. Ξέρουμε ότι παράγονταν σε πολλαπλά αντίγραφα χάρη σε καλούπια που έχουν διασωθεί, και σε ορισμένες περιπτώσεις, τα χαραγμένα κείμενα ήταν ατελή, καθώς έλειπε το όνομα του ιδιοκτήτη. Η πιο δημοφιλής μορφή ήταν αυτή της μούμιας μέχρι την εισαγωγή, προς το τέλος της Δυναστείας XVIII, μορφών διακοσμημένων με καθημερινά ρούχα. Πολλά έφεραν εργαλεία για εργασία στα χωράφια, όπως καλάθι, τσουγκράνα ή δρεπάνι, ως αναφορά στην εργασία που τους περίμενε στον Αόρατο Κόσμο, ως συμβολική αναπαράσταση του κυρίου τους. Η εικονογραφία, τα κείμενα, τα υλικά, τα χρώματα και η θέση τους στον τάφο θα μπορούσαν να υποδηλώνουν άλλες συμβολικές σημασίες.

Μερικές φορές τοποθετούνταν σε ξύλινα κουτιά, που μπορούσαν να είναι είτε απλά είτε με περίτεχνη διακόσμηση. Στη Νέα Βασιλεία, άρχισαν να τοποθετούνται σε μικροσκοπικά σαρκοφάγους.
Ενώ αρχικά θεωρούνταν αντίγραφα των νεκρών, στο Νέο Βασίλειο και αργότερα, οι ουσάμπτι άρχισαν να θεωρούνται υπηρέτες ή ένα είδος σκλάβου, και για αυτόν τον λόγο παράγονταν μαζικά. Υπήρχαν γυναίκες και άνδρες, συμπεριλαμβανομένων ειδικών σε διαφορετικές δραστηριότητες. Μερικές φορές βρίσκονταν υπό την επίβλεψη επιτηρητών, οι οποίοι διακρίνονταν από τη χρήση κιλτ. Αυτή είναι η περίπτωση του Φαραώ Τουταγχαμών: είχε τριακόσια εξήντα πέντε ουσάμπτι υπό την διοίκησή του, ένα για κάθε ημέρα του χρόνου, τριάντα έξι επιβλέποντες, έναν για κάθε ομάδα δέκα εργατών και δώδεκα κύριους επιβλέποντες, έναν για κάθε μήνα του χρόνου. Αυτό σήμαινε συνολικά τετρακόσιους δεκατρείς υπηρέτες στον Άλλο Κόσμο. Ο φόβος της εκτέλεσης αυτών των καθηκόντων που απαιτούσε από τους νεκρούς ο Όσιρις σήμαινε ότι σε ορισμένες ταφές υπήρχαν ακόμη και ουσάμπτι που ήταν εκεί για να λειτουργήσουν ως υποκατάστατα ή αναπληρωτές, εάν ήταν απαραίτητο, των κύριων.

Είναι λογικό να σκεφτεί κανείς ότι κανένας Φαραώ δεν θα ήθελε να εκτελέσει προσωπικά αυτό το είδος εργασίας, και έτσι την απαραίτητη στιγμή η φράση που ήταν γραμμένη στο σώμα του ουσάμπτι διαβάστηκε δυνατά, έτσι ώστε αυτό το αντικείμενο να αποκτήσει ζωή για να ανταποκριθεί στο κάλεσμα, υποκαθιστώντας τον Φαραώ στο έργο.





Σημειώσεις

Το τεμάχιο περιλαμβάνει πιστοποιητικό αυθεντικότητας.
Η εργασία περιλαμβάνει Ισπανική Άδεια Εξαγωγής (Passport for European Union) - Εάν η εργασία προορίζεται εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα πρέπει να ζητηθεί αντικατάσταση της άδειας εξαγωγής, η οποία μπορεί να διαρκέσει το πολύ 1-2 εβδομάδες.
Ο πωλητής εγγυάται ότι απέκτησε αυτό το τεμάχιο σύμφωνα με όλους τους εθνικούς και διεθνείς νόμους που αφορούν την ιδιοκτησία πολιτιστικής κληρονομιάς. Δήλωση προέλευσης που έχει δει η Catawiki.
#MWFINDS