Baldus de Ubaldis - [Incunable] Decretalium - 1489

BALDO DEGLI UBALDI DIXIT - ΤΑ ΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΝΟΜΙΚΟΥ ΤΟΥ "ΟΝΟΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΡΟΔΟΥ"
Ο Μπάλντο ντέλι Ουμπάλντι είναι ο νομικός που επικαλείται ο Ουμπέρτο Έκο, στο «Το όνομα του ρόδου», ως η ανώτατη αυθεντία στις κανονικές διαμάχες που ζωντανεύουν το μοναστήρι: το έργο που προϋποθέτει το μυθιστόρημα είναι ακριβώς αυτή η παράδοση, ανακατασκευασμένη εδώ στην πιο αρχαία και υλική της μορφή.
Πολλά αρχικά χαραγμένα με κόκκινο και μπλε χρώμα και διακοσμημένα με κρύο χρυσό.
Αυτό το εξαιρετικά σπάνιο μιλανέζικο παλαίτυπο του 1489, που περιλαμβάνει το μνημειώδες σχόλιο του Baldo degli Ubaldi για τα Διατάγματα, δεν αποτελεί μόνο μαρτυρία της μεγάλης εποχής των Λομβαρδικών εκδόσεων: είναι ένα συμβολικό αντικείμενο με την πλήρη και αρχαία έννοια του όρου.
Το αποτέλεσμα είναι ένα σύνολο βιβλίων που ενώνει φυσικά και εννοιολογικά την κανονιστική ορθολογικότητα του ύστερου Μεσαίωνα και η οποία, όπως θα έλεγε ο Έκο, «μιλάει σε πολλαπλά επίπεδα».
Όμορφη σύγχρονη βιβλιοδεσία σε δέρμα χοιρομητέρας, χαραγμένο εν ψυχρώ.
Αξία αγοράς
Τα σωζόμενα αντίτυπα αυτής της έκδοσης είναι εξαιρετικά σπάνια: το ISTC απαριθμεί μόνο δέκα σε δημόσιες βιβλιοθήκες. Τα πλήρη αντίτυπα σε σύγχρονες βιβλιοθήκες σήμερα κυμαίνονται σε τιμές περίπου 15.000-18.000 δολαρίων, με τις τιμές να αυξάνονται λόγω της παρουσίας παλαιότερων θραυσμάτων χειρογράφων. Η επαναχρησιμοποίηση λειτουργικών περγαμηνών του 12ου αιώνα με σημειογραφία νεύματος είναι ένα μοναδικό στοιχείο που αυξάνει σημαντικά το ενδιαφέρον των συλλεκτών νόμιμων παλαίτυπων και μεσαιωνικού μουσικού υλικού.

Φυσική περιγραφή και κατάσταση
Εντυπωσιακή αυτοκρατορική βιβλιοδεσία (περίπου 42 × 30 εκ.). Πολυάριθμα αρχικά με κόκκινο και μπλε γράμματα και διακόσμηση με ψυχρό χρυσό.
Δεμένο με τομάρι χοιρομητέρας σε ξύλινες σανίδες, με στεγνά αποτυπώματα που απεικονίζουν ένα κρίνο χαραγμένο σε ένα πλαίσιο σε σχήμα διαμαντιού, το μονόγραμμα Maria και το Agnus Dei επαναλαμβάνονται σε ρεγκέ. Στο εσωτερικό είναι ορατές λωρίδες περγαμηνής του 12ου αιώνα με μουσική σημειογραφία σε νεύματα, που χρησιμοποιήθηκαν για την ενίσχυση των μεντεσέδων. Πολύ καλή κατάσταση διατήρησης, με φυσιολογική φθορά και σημάδια σαράκι στο δέσιμο. ίχνη σαράκι στο πρώτο και το τελευταίο φύλλο, καφέ χρώμα και οριακούς λεκέδες. Φύλλα (1); 178; (1). Αρχαία ex libris στην προμετωπίδα και μεγάλα ex libris από την ολλανδική περιοχή στην μπροστινή όψη.

Πλήρης τίτλος και συγγραφέας
Super I και II Decretalium
Μιλάνο, Ούλντερκους Σίντσενζελερ, 1489
Μπάλντους ντε Ουμπάλντις

Πλαίσιο και Σημασία
Το Super I et II Decretalium είναι ένας από τους ακρογωνιαίους λίθους του ευρωπαϊκού κοινού δικαίου και ένα από τα πιο έγκυρα σχόλια για τα Διατάγματα του Γρηγορίου Θ΄. Γραμμένο μεταξύ 1360 και 1380, έγινε ουσιαστικό σημείο αναφοράς στην πανεπιστημιακή διδασκαλία και την εκκλησιαστική δικαστική πρακτική. Η έκδοση του Scinzenzeler το 1489 μαρτυρά την κεντρικότητα της Sforza Milan ως κέντρου νομικής τυπογραφίας, με ιδιαίτερη προσοχή στην τυπογραφική σαφήνεια, τις στιβαρές βιβλιοδεσίες και τη διάδοση του corpus του κανονικού δικαίου. Η παρουσία, σε αυτό το αντίγραφο, μεσαιωνικών λειτουργικών περγαμηνών που επαναχρησιμοποιούνται ως ενίσχυση δεν είναι μια απλή τεχνική λεπτομέρεια: είναι μια γέφυρα μεταξύ των κανόνων της Εκκλησίας και της μουσικής της παράδοσης, μεταξύ της πειθαρχίας του νόμου και της ιερής διάστασης της ψαλμωδίας. Υπό αυτή την έννοια, ο τόμος ενσαρκώνει τη συμβολική διαστρωμάτωση που σκηνοθέτησε ο Ουμπέρτο Έκο στο «Το όνομα του ρόδου»: ο νομικός Μπάλντο ντέλι Ουμπάλντι αναφέρεται εκεί ως η ανώτατη αυθεντία στις συζητήσεις για τη φτώχεια, τους αιρετικούς και τις ερμηνείες του Liber Extra, και αυτό που εμφανίζεται εδώ ως ένα σύνθετο φυσικό αντικείμενο είναι ακριβώς το είδος του βιβλίου που ο Έκο φαντάζεται ότι υπάρχει στο σκριπτόριο της μονής.

Βιογραφία του Συγγραφέα
Ο Μπάλντο ντέλι Ουμπάλντι (1327–1400), ένας από τους πιο επιφανείς μεσαιωνικούς νομικούς, ήταν μαθητής του Μπάρτολο ντα Σασοφερράτο και συνέχισε τη δογματική του προσέγγιση, συμβάλλοντας στον καθορισμό των θεμελίων της παράδοσης του κοινού δικαίου. Δίδαξε στην Περούτζια, τη Φλωρεντία, την Πάντοβα και την Παβία, και τα σχόλιά του, τα συμβούλια και οι πραγματείες του εξαπλώθηκαν σε όλη την Ευρώπη. Η αυθεντία του ήταν τέτοια που, τους επόμενους αιώνες, έγινε το σύμβολο της μεσαιωνικής νομικής επιστήμης: δεν είναι τυχαίο ότι ο Ουμπέρτο Έκο τον αναφέρει ως κανονική αναφορά στο έργο του «Το Όνομα του Ρόδου», στο οποίο το δόγμα του επικαλείται σε εσωτερικές συζητήσεις εντός της μονής μεταξύ νομικών μοναχών και θεολόγων.

Ιστορικό εκτύπωσης και κυκλοφορίας
Η έκδοση του Scinzenzeler του 1489 ανήκει στην πιο γόνιμη φάση της τυπογραφίας του Μιλάνου, η οποία χαρακτηρίζεται από την παραγωγή νομικών, θεολογικών και φιλοσοφικών κειμένων που προορίζονταν για τα πανεπιστήμια και τους εκκλησιαστικούς κύκλους της βόρειας Ιταλίας. Τα σχόλια του Baldo, χωρισμένα σε δύο τόμους, χρησιμοποιούν καθαρή γραμματοσειρά, μεγάλα ξυλόγλυπτα αρχικά και εξαιρετικά ευανάγνωστη δομή σελίδων. Η διατήρηση μόνο δέκα αντιτύπων σε δημόσιες βιβλιοθήκες υποδηλώνει περιορισμένο αριθμό αντιτύπων, που πιθανότατα προορίζονταν για θρησκευτικά κολέγια, δικαστήρια και μεταπτυχιακούς φοιτητές νομικής.

Βιβλιογραφία και Αναφορές
ISTC ib00146000
Χάιν 2517
Γκοφ Β-14
BSB-Μελάνι B-24
Πρόκτορ 5864
GW 3836
Μπεκάρια, Μιλανέζοι τυπογράφοι του δέκατου πέμπτου αιώνα, σελ. 112–115
Schäfer, Beiträge zur Inkunabelkunde, II, 1929