ΤΗΣ ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ ΑΠΑΝΤΑ - [Post Incunable] [NOVI TESTAMENTI OMNIA] - 1531

OD MANUSKRYPTU DO DRUKU: BIBLIA ODNOWIONA ZE ŹRÓDEŁ – GRECKA REWIZJA Z 1531 ROKU
To rzadkie drugie greckie wydanie Nowego Testamentu, wydrukowane przez Johannesa Bebela w Bazylei w 1531 roku, należy do pierwotnego jądra pierwszych naukowo zrewidowanych Biblii, opartych na tekstach starożytnych, zgodnie z metodologicznym impulsem zapoczątkowanym przez Erazma. Jest to pionierskie dzieło, w którym filologia, humanizm reński i teologia noworeformowana zbiegają się w próbie odtworzenia świętego tekstu za pomocą greckich kodeksów – i, gdziekolwiek to możliwe, poprzez celowe porównania z tradycjami aramejskimi i semickimi. Tom ten jest świadectwem okresu, w którym powrót do źródeł językowych nie był jedynie erudycją, lecz duchowym i intelektualnym projektem, którego celem było odnowienie rozumienia Pisma Świętego.
Piękne inicjały kryptonimu, rubrykowane później w kolorze czerwonym i żółtym.
W tym egzemplarzu zachowano estetyczną siłę projektu wydawniczego: jest to przenośna, elegancka, wyrafinowana książka, przeznaczona do codziennego, krytycznego studiowania.
Drugie wydanie Nowego Testamentu w języku greckim Bebla, zrewidowane w świetle tekstów starożytnych i nawiązujące do rewolucji filologicznej Erazma.
Wartość rynkowa
Pierwsze bazylejskie wydania greckiego Nowego Testamentu, inspirowane twórczością Erazma i oparte na bezpośrednim porównaniu z manuskryptami starożytnymi, są rzadkością na rynku. Egzemplarze drugiego Bebla (1531), zwłaszcza w ówczesnych oprawach i z dobrą integralnością strukturalną, osiągają zazwyczaj cenę od 4000 do 6500 euro. Obecność pełnego tekstu, jakość typograficzna i pozycja historyczna wydania – będącego jedną z pierwszych systematycznych prób ugruntowania greckiego tekstu na gruncie filologicznym – wciąż budzą duże zainteresowanie kolekcjonerów.

Opis fizyczny i stan
Elegancka i nietypowa, współczesna oprawa w jasnej skórze świńskiej z zielonym żyłkowaniem, ślepym tłoczeniem na okładkach, wytłoczonymi krawędziami i ręcznie napisanym tytułem na dolnej krawędzi; zielona etykieta z marokańskiego papieru na grzbiecie, drobne ślady użytkowania; ślady sznurówek. Piękne inicjały Crible rubrykowane na czerwono i żółto późniejszą ręką. Brakuje grawerowanej strony tytułowej, zastąpionej starą reprodukcją; brak przedmowy. Tekst w całości w języku greckim. Na odwrocie ostatniej karty drzeworytniczy znak drukarski z dewizą durum pacientia frango. Wysokiej jakości drzeworytnicze inicjały. Nieznaczne zbrązowienie. Strony (2); 734; 2 nienumerowane; (2).

TYTUŁ I AUTOR
ΤΗΣ ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ ΑΠΑΝΤΑ
łac.: NOVI TESTAMENTI OMNIA
Basileae, Apud Io. Bebelium, Mense Iunio, Johannes Bebel, 1531.
AA.VV.

Kontekst i znaczenie
To drugie wydanie bazylejskie greckiego Nowego Testamentu jest nie tylko wznowieniem pierwszego wydania z 1524 roku, ale także bezpośrednim świadectwem rewolucji filologicznej zapoczątkowanej przez Erazma, który opublikował grecki tekst w latach 1516-1527. Bebel, należący do tej samej kultury humanistycznej, kontynuuje metodę Erazma: odwoływanie się do najbardziej autorytatywnych greckich kodeksów, krytyczna ocena rozbieżnych interpretacji oraz porównywanie z tradycjami semickimi i Wulgatą w celu identyfikacji interpolacji lub nieporozumień. Format oktawy odpowiadał potrzebie przenośności, przeznaczonej dla studentów, kaznodziejów, korektorów i teologów. W tym sensie drugie wydanie Bebela stanowi pomost między bazylskim laboratorium filologicznym a nową hermeneutyką reformacji, dla której powrót do greki i aramejskiego był metodologicznym i duchowym obowiązkiem.

Biografia autora
Nowy Testament nie ma jednego autora, ale to wydanie odzwierciedla współpracę humanistów, teologów i drukarzy z Bazylei, którzy dążyli do odtworzenia tekstu z oryginalnych źródeł. Johannes Bebel (ok. 1500–1550) był czołową postacią literatury greckiej w Bazylei. Aktywnie działając w ruchu reformowanym i w dialogu z innowacjami Erazma, stworzył niezwykle precyzyjne edycje, przyczyniając się do ukształtowania się krytycznego kanonu, który przez dziesięciolecia wywierał wpływ na uniwersytety i środowiska teologiczne.

Historia druku i obiegu
Pierwsze wydanie Nowego Testamentu w języku greckim autorstwa Bebla pochodzi z 1524 roku; drugie wydanie z 1531 roku stanowi udoskonalenie techniczne i filologiczne. Bazylea, ośrodek wydawniczy z wybitnymi korektorami i grecistami, była idealnym miejscem do druku złożonych tekstów greckich. Wydania te były szeroko rozpowszechnione w Niemczech i Szwajcarii, odgrywając kluczową rolę w edukacji pastorów, nauczycieli i studentów, którzy potrzebowali tekstu opartego na rękopisach i nowej metodologii Erazma, polegającej na powrocie do źródeł.

Bibliografia i źródła
VD16 B 4179
Adams B-1651
Bibliografia Bazylejska XVI wieku
Studia nad drukiem greckim i filologią erasmiańską renesansu.