Rzeźba z kości - Edo - Nigeria

Figurka Edo, Nigeria.

Figurki Edo są integralnymi elementami tradycji artystycznych i religijnych ludu Edo, głównie związanych z historycznym Królestwem Benin, położonym na obszarze dzisiejszej południowej Nigerii. Te figurki stanowią część szerszego zbioru rzeźb odzwierciedlających złożoną hierarchię społeczną, kosmologię i praktyki czczenia przodków tego królestwa. Zazwyczaj wykonane z mosiądzu, brązu, kości słoniowej lub drewna, figurki Edo odgrywają role rytualne, upamiętniające i symboliczne w kontekstach dworskich i świątynnych.

Figurki Edo często przedstawiają przodków, postacie królewskie, wojowników i istoty duchowe, służąc jako wizualni pośrednicy między żywymi a sferą duchową. Te rzeźby były używane do czczenia zmarłych, wzmacniania władzy politycznej oraz odzwierciedlania narracji historycznych kluczowych dla tożsamości Królestwa Benin. Figurki pojawiają się również na ołtarzach i w sanktuariach, gdzie ułatwiają komunikację z przodkami i bóstwami, zapewniając ich ciągłe błogosławieństwo i opiekę.

Formalne cechy figur Edo odzwierciedlają estetykę Beninu, skupiającą się na naturalizmie połączonym z idealizacją. Postacie wykazują starannie wykształtowane szczegóły anatomiczne, proporcjonalne i zrównoważone formy oraz misterną dekorację powierzchni, obejmującą scarifikację, biżuterię i regalia wskazujące na rangę i status. Twarze często charakteryzują się spokojnym, opanowanym wyrazem, z wysokim czołem i migdałowymi oczami, symbolizującymi mądrość i duchowe wglądy.

Odlewanie miedzi i brązu, szczególnie techniką traconego wosku, jest znakiem rozpoznawczym rzeźby Edo, choć ważną rolę odgrywają także drewniane i kości słoniowe figurki. Te materiały nie tylko symbolizują bogactwo i władzę, ale są również uważane za posiadające duchową moc. Techniki odlewnicze stosowane w nich wykazują zaawansowaną wiedzę metalurgiczną i umiejętności artystyczne, podkreślając wyrafinowanie tradycji artystycznej Beninu.

Figurki Edo są ściśle powiązane z instytucjami politycznymi i religijnymi królestwa, zwłaszcza z Oba (królem) i jego dworem. Produkcja i utrzymanie tych rzeźb często były kontrolowane przez cechy wykwalifikowanych rzemieślników działających pod patronatem królewskim. Figury te wzmacniały ideologię boskiego królowania, przy czym wiele z nich służyło jako pamiątkowe portrety lub symboliczne przedstawienia wydarzeń historycznych i zasad kosmologicznych.

Zakłócenia historyczne, w tym brytyjska wyprawa karna z 1897 roku, doprowadziły do rozproszenia wielu figuryn Edo z ich pierwotnych kontekstów, co spowodowało ich obecność w kolekcjach muzealnych na całym świecie. Pomimo tego rozproszenia, społeczności Edo nadal utrzymują i produkują rzeźbę figuratywną, zachowując wartości kulturowe i duchowe wyrażane przez te obiekty.

Trwałe znaczenie figuryn Edo tkwi w ich zdolności do przekazywania złożonych znaczeń społecznych, politycznych i religijnych. Uosabiają one skrzyżowanie sztuki, historii i duchowości w Królestwie Beninu i służą jako namacalne łączniki między przeszłością a teraźniejszością, między człowiekiem a boskością.

Odniesienia:

Egharevba, Jacob U. Krótka historia Beninu. Ibadan: Wydawnictwo Uniwersytetu Ibadan, 1968.

Karin Barber. Pokolenie dramatów: popularne życie Yorubów w teatrze. Bloomington: Indiana University Press, 1997.

Drewal, Henry John, i John Pemberton. Studia nad Beninem. Waszyngton, D.C.: Smithsonian Institution Press, 1992.

Fagg, William. Nigeryjskie obrazy. Londyn: Lund Humphries, 1963.

Peacock, D.C.A., i John Pemberton. Benin: Miasto Krwi. Londyn: Thames & Hudson, 1979.

Picton, John. Sztuka Królestwa Beninu. Londyn: British Museum Press, 1997.