Cornelis van Dalen (I) (c.1602–1665)/Cornelis van Dalen II (1649–1689), Kring van - De Rommelpotspeler - NO RESERVE

Cornelis van Dalen (I) (ca.1602–1665) / Cornelis van Dalen II (1649–1689), Kring van
De rommelpotspeler
Olieverf op doek (40,5x33cm / met monumentale lijst 63x55,5cm)

Inleiding
Het genre van de muzikale jongeling vormt een terugkerend motief binnen de Nederlandse Gouden Eeuw, waarin humor, karakterstudie en sociale observatie samensmelten tot een kunstvorm die zowel het volksleven als de verfijnde smaak van de stedelijke elite weerspiegelde. Dit schilderij, afkomstig uit de kring rond Cornelis van Dalen I en II, staat in directe relatie tot een originele compositie die bewaard wordt in Museum Boijmans Van Beuningen. Die museale verwantschap verankert het werk stevig binnen de historische beeldtraditie van de Van Dalen-werkplaats en biedt een waardevol uitgangspunt voor de kunsthistorische duiding van dit schilderij. De Rommelpotspeler sluit aan bij een lange reeks zeventiende-eeuwse voorstellingen waarin het thema van de spelende of musicerende jongere werd ingezet om levendigheid en speelsheid te combineren met ambachtelijke virtuositeit in licht, textuur en expressie.

Beschrijving van het werk
De jongeling richt zich met een open, zelfbewuste glimlach tot de beschouwer. De kunstenaar heeft de figuur in een rustige driekwart pose geplaatst, waarbij de romp een zachte draai maakt en de arm licht geheven is om de rommelpot te bespelen. Deze pose creëert een innemende dynamiek, versterkt door de subtiele modellering van het gelaat. Het licht valt diagonaal van links op het gezicht, waardoor de warme huidtinten helder naar voren komen. De verfbehandeling toont een zorgvuldige overgang van lichte naar donkere partijen, met zachte schaduwen die de ronde volumes van wangen, neus en kin overtuigend vormgeven.

Het kledingstuk, vermoedelijk een eenvoudig werk- of boerenjak, is met bijzonder oog voor textuur uitgewerkt. Breed aangezette penseelstreken en transparante glacis geven de stof een doorwerkte diepte, waarbij lichtvlekken de plooien modelleren en een realistisch, bijna tastbaar effect oproepen. De rode veer in de hoed en de warme tonen in het textiel doorbreken de donkere tonaliteit van de achtergrond en brengen een harmonieuze kleurspanning in de compositie.

De achtergrond is diep en duister gehouden, een kenmerkende keuze binnen het barokke clair-obscur dat in de Noordelijke Nederlanden veelvuldig werd toegepast. Door het contrast tussen de donkere ruimte en het helder gemodelleerde figuur ontstaat een theatrale intensiteit die het hoofdonderwerp versterkt en tegelijkertijd de indruk wekt dat het personage letterlijk uit het duister naar voren treedt.

Techniek & kleurgebruik
De schilder heeft gebruikgemaakt van een traditionele opbouw in olieverf, waarin transparante onderlagen, glacis en subtiele impasto’s elkaar afwisselen om het spel van licht en schaduw optimaal te benutten. De verf is met fijn afgestemde overgangen gemodelleerd, wat duidelijk zichtbaar is in het gelaat en de handen, terwijl de kleding een iets vrijere en bredere penseelvoering toont.

Het kleurenpalet bestaat uit warme aardetinten, diepe umbers, okers en roodbruinen, aangevuld met kleine accenten in rood en verweerd wit. Deze keuze sluit nauw aan bij het zeventiende-eeuwse genreschilderen waarin naturalisme en warmte centraal stonden. Het geheel wordt gedragen door een toonzetting die de realistische expressie van de figuur verbindt met een barokke monumentaliteit.

Compositie & kunsthistorische context
De compositie is strak georganiseerd rondom de energieke aanwezigheid van de speler. De diagonale beweging van de arm en de rommelpot creëert een ritmisch verloop dat in balans wordt gehouden door het stabiele verticale silhouet van de figuur. De kunstenaar kiest voor een eenvoudige, maar uiterst effectieve opbouw: geen accessoires, geen anekdotische details, slechts de figuur en zijn instrument, waardoor alle aandacht uitgaat naar de menselijke expressie.

Het werk sluit nauw aan bij de traditie van zeventiende-eeuwse Nederlandse genrekunst, waarin het alledaagse leven op verfijnde wijze werd verbeeld. Binnen deze strooming zijn vooral schilders als Jan Miense Molenaer, Abraham Bloemaert (1564-1651), Adriaen van Ostade, Frans Hals, en internationaal David Teniers de Jonge en de gebroeders Le Nain relevante stijlgenoten, zonder dat de picturale benadering één-op-één overeenkomt. De combinatie van directe interactie met de kijker, speels narratief en barokke lichtvoering is typerend voor dit segment van de kunstproductie.

De specifieke subjectkeuze — de rommelpotspeler — behoort tot een iconografie die zowel in prenten als in schilderijen wijdverbreid was. Dat de Boijmans-versie van de Van Dalens als precedent geldt, biedt een interessant verband met de huidige voorstelling, die binnen hun bredere atelier- en invloedsfeer geplaatst kan worden.

De kunstenaar en zijn kring
Cornelis van Dalen I en zijn zoon Cornelis van Dalen II waren vooral werkzaam als graveurs en portrettisten, en stonden in hun tijd hoog aangeschreven vanwege de fijnzinnigheid en precisie van hun grafisch oeuvre. Hun prenten circuleerden internationaal en droegen bij aan de visuele verspreiding van Nederlandse portretkunst. Hoewel hun naam het meest verbonden is aan de drukkunst, zijn er schilderijen bekend die in stijl aansluiten bij hun grafische werk en de picturale conventies van hun omgeving. De kunstproductie binnen hun kring onderscheidt zich door aandacht voor karaktervolle expressie, zorgvuldige lichtbehandeling en een nauwkeurige opbouw van volumes — kwaliteiten die in dit schilderij herkenbaar aanwezig zijn.

Doordat het werk nauw verwant is aan de Boijmans-compositie, vormt het een waardevol document binnen de schilderkundige receptie van de Van Dalen-beeldtraditie. Deze historische continuïteit maakt het stuk kunsthistorisch bijzonder relevant, niet alleen als zelfstandig kunstwerk, maar ook als onderdeel van een breder netwerk van zeventiende-eeuwse visuele cultuur.

Conditie
Het doek is in een eerdere periode gedoubleerd, een gebruikelijke conserveringsmaatregel voor historische schilderijen. Onder UV-licht zijn retouches zichtbaar, verdeeld over diverse zones van het oppervlak, met enkele gedeelten van verfverlies. De toplaag vertoont veroudering en natuurlijke verdonkering, passend bij een schilderij van deze leeftijd en herkomst. Recent werd een oppervlakkige reiniging uitgevoerd, gevolgd door het aanbrengen van een nieuwe, dunne dammarvernis in mat-zijdeglans, die het schilderij optisch heeft gestabiliseerd. De lijst, monumentaal en rijk geprofileerd, toont enkele zorgvuldig bijgewerkte beschadigingen.

Provenance
De compositie sluit aan bij het schilderij De rommelpotspeler van Cornelis van Dalen I/II in Museum Boijmans Van Beuningen, wat een belangrijk referentiepunt vormt voor zowel iconografie als kunsthistorische plaatsing. Deze verwantschap versterkt de datering, de stilistische context en de attributie aan de kring van de Van Dalens.

Slotbeschouwing
De rommelpotspeler is een levendig, karaktervol en kunsthistorisch interessant werk dat de kwaliteiten van de Nederlandse Gouden Eeuw op treffende wijze belichaamt. Het schilderij bezit een directe charme, gedragen door een sterke expressieve uitwerking, een subtiel kleurgebruik en een compositie die de figuur volledig tot zijn recht laat komen. In samenhang met de museale pendant uit Rotterdam vormt het een waardevolle toevoeging aan elke collectie gericht op zeventiende-eeuwse genrekunst, en een representatief document van de invloedssfeer van de familie Van Dalen in de schilderkunst.

Het werk "De Rommelpotspeler" zit is een vergulde monumentale houten lijst met gipsen ornamenten (beschadigingen, oude restauraties en bijgewerkte delen; zie fotos)

Totale afmetingen: 63x55,5cm
Doek afmetingen: 40,5x33cmn

Alle verzending in professionele verpakking via Fedex, DPD of PostNL.

Voor alle verzendingen geldt een toeslag voor verpakkingsmateriaal, welke reeds is inbegrepen in de vermelde verzendprijs.

Het verzenden van kunstwerken brengt altijd bepaalde risico’s met zich mee. Hoewel verzending mogelijk is, raden wij aan het kunstwerk persoonlijk op te halen wanneer deze optie beschikbaar is. Indien gekozen wordt voor verzending, geschiedt dit volledig op risico van de koper. Afhalen biedt de zekerheid dat het werk onbeschadigd en in optimale staat wordt ontvangen. Na aankoop kan eenvoudig een afspraak worden ingepland om het kunstwerk bij onze werkplaats en atelier op te halen, waar het veilig en zorgvuldig voor u klaarstaat.

Transport Offerte aanvraag via onze website (Service-transport) of via Catawiki support

Bij de aankoop van dit kunstwerk heeft u de keuze om het te laten leveren met of zonder lijst. De lijst, rijkelijk versierd en passend bij het werk, wordt gratis aangeboden, zodat u het schilderij direct kunt ophangen. Hoewel wij uiterste zorg besteden aan professionele verpakking en verzending, is er een klein risico op schade aan de lijst of het glas tijdens transport. Eventuele schade aan de lijst of het glas die geen invloed heeft op het kunstwerk zelf, wordt niet geaccepteerd als geldige reden voor een claim of annulering. Wij raden u aan het werk op te halen of eigen vervoer te organiseren, aangezien schade aan de lijst, met name de gipsen ornamenten, niet wordt vergoed.

We streven ernaar om uw kunstwerk veilig en in optimale staat bij u af te leveren, waarbij we zorgvuldig aandacht besteden aan de verpakking en verzendprocedure. Bij vragen of speciale verzoeken kunt u altijd contact opnemen met de Catawiki klantenservice.

De klant is zelf verantwoordelijk voor eventuele invoerrechten en bijkomende kosten die van toepassing kunnen zijn bij levering in het buitenland.