een houten beeldhouwwerk - Prampram - Ghana

Een paar PramPram-beeldhouwwerken, zuid-centraal Ghana. Tekenen van ouderdom.

Prampram-koppelbeelden zijn een zeldzame en sterk lokale beeldhouwvorm die geassocieerd wordt met de Ga-Adangbe-bevolking in het zuidoosten van Ghana, vooral de kustplaats Prampram. Deze figuren, meestal uitgebeiteld als man-vrouw paren, worden gedacht te functioneren binnen de complexe begrafenis- en vooroudertradities van de Ga-Adangbe, hoewel de precieze rituele contexten waarin ze werden gebruikt, gedeeltelijk onduidelijk blijven vanwege beperkte velddocumentatie en een schaarste aan overgebleven voorbeelden.

De beelden worden doorgaans uitgevoerd in hout en vertonen een kenmerkend stijlkenmerk: de figuren staan rechtop, vaak in symmetrische houdingen, met een frontale oriëntatie en armen dicht bij het lichaam gebeeldhouwd. Gezichten worden gekenmerkt door opvallende kenmerken, waaronder grote, amandelvormige ogen, platgedrukte neuzen en brede monden, vaak met een bewuste abstractie. De hoofden kunnen groter lijken in verhouding tot het lichaam, een proportionele strategie die gangbaar is in West-Afrikaanse beeldhouwkunst om wijsheid, macht of identiteit te benadrukken. Scarificatietekens en haarstijl-details kunnen eveneens aanwezig zijn, wat de lokale esthetische voorkeuren en sociale markers weerspiegelt.

Deze gekoppelde figuren worden begrepen als geïdealiseerde voorouders of spirituele dubbelgangers, en hun koppeling wordt verondersteld de harmonie, vruchtbaarheid en continuïteit tussen generaties te symboliseren. De aanwezigheid van zowel mannelijke als vrouwelijke figuren onderstreept het belang van gendercomplementariteit in de Ga-cosmologie en de structuur van verwantschap. In sommige interpretaties kunnen de figuren dienen als herdenkingsportretten van de overledenen, hoewel de stilisering wijst op een symbolische in plaats van naturalistische bedoeling. Hun opname in begrafenissituaties diende mogelijk om de veilige doorgang van de overledene naar het voorouderlijke rijk te waarborgen of om het evenwicht tussen levenden en doden te behouden.

Hoewel deze sculpturen soms worden gekoppeld aan de meer algemeen bekende Ga-begrafenis tradities, waaronder uitgebreide kisten en herdenkingsobjecten, zijn de Prampram-figuren uitzonderlijk vanwege hun sculpturale verfijning en metafysische functie. Sommige voorbeelden vertonen sporen van pigment of oppervlaktebehandelingen, wat wijst op hun plaatsing in huiselijke of schrijnomgevingen waar ze mogelijk offers of libaties hebben ontvangen.

Omdat zo weinig Prampram-beelden in openbare collecties zijn opgenomen, is hun classificatie vaak gebaseerd op mondelinge geschiedenissen en stijlanalyse met verwante tradities onder naburige kustgroepen, waaronder de Ewe en Dangme. Toeschrijving wordt verder bemoeilijkt door de historische beweging van kunstenaars en ideeën door Zuid-Ghana, vooral tijdens de koloniale en vroege postkoloniale periodes.

De academische behandeling van deze sculpturen blijft beperkt, hoewel hun aanwezigheid in bepaalde museumcollecties en incidentele verwijzingen in Ghanaiaanse etnografieën hun culturele en historische waarde bevestigen. Als fysieke getuigenissen van de voorouderlijke geloofssystemen van Ga-Adangbe bieden Prampram-koppelbeelden een unieke blik op lokale uitingen van gender, herinnering en ritueel.

Referenties:
Cole, Herbert M. en Doran H. Ross. De kunsten van Ghana. Museum of Cultural History, University of California, Los Angeles, 1977.
Arhin, Kwame. “De politieke en culturele geschiedenis van de Ga-bevolking.” Transactions of the Historical Society of Ghana, vol. 15, 1974, pp. 1–24.
Nooter, Mary H. en Allen F. Roberts. Herinnering: Luba-kunst en de vorming van geschiedenis. Museum voor Afrikaanse Kunst, 1996.

CAB28320

Hoogte: 118 cm / 118 cm
Gewicht: 4,3 kg / 4,1 kg