Een houten masker - Prampram - Ghana

Een Prampram masker, Ghana, met een Prampram-pop met kroon op de top. Tekens van ritueel gebruik en ouderdom. Incl. standaard.

Een grote ontdekking waren de zogenaamde 'Prampram'-beeldhouwwerken, die stilistisch verwant zijn aan het noordelijke deel van de kleine stammen in Noord-Ghana en Togo, in het bijzonder de Moba. In mijn interview met Baba Sylla, Accra, Ghana, spreekt hij niet over een 'stam'; hij noemde het 'een grote familie', wat onder antropologisch oogpunt misschien niet helemaal correct is, maar het geeft wel een verband met hoe klein deze 'stam' in werkelijkheid is of was. Misschien is dat de reden dat deze beeldhouwwerken onbekend zijn in de literatuur. Alleen Karl-Heinz Krieg (kort voor zijn dood) deed onuitgegeven onderzoek met stemprotocollen dicht bij de hut, waar deze beelden ooit deel uitmaakten van een heiligdom. Maar een vriend van hem vertelde me dat de heer Krieg geen toegang had tot de hut.

Lit.: Dogbe, B.K. (1977). 'De menselijke vorm als een centraal thema in de kunst' in Image (tijdschrift van het College of Art), interview met Baba Sylla, de bekende antiekhandelaar in Accra, Ghana, die deze sculpturen voor het eerst verzamelde.

De Prampram-mensen, die vooral in de Greater Accra-regio van Ghana wonen, vormen een subgroep van de grotere etnische groep Ga-Dangme. Hun culturele erfgoed is diep geworteld in de kustomgeving, die hun sociale structuur, levensonderhoud en artistieke uitingen heeft beïnvloed. Onder hun meest belangrijke culturele artefacten bevinden zich de maskers die worden gebruikt in traditionele ceremonies, die een centrale rol spelen in ritueel en sociaal leven. Deze maskers, meestal uit hout gesneden en soms versierd met verf, stof of kralen, dienen meerdere functies, waaronder het belichamen van vooroudergeesten, het faciliteren van communicatie met het spirituele rijk en het versterken van gemeenschapswaarden.

Geheimzinnige de verschillende patronen van deze Pramoram-maskers (voorlaatste foto sequence).

De relatief zeldzame Prampram-maskers worden gedragen tijdens belangrijke festivals zoals de Homowo, een oogstfeest gevierd door de Ga-Dangme-volkeren, en tijdens begrafenisrituelen. De ontwerpen bevatten vaak gestileerde menselijke of dierlijke kenmerken, met overdreven vormen die binnen de gemeenschap symbolische betekenissen hebben. In tegenstelling tot sommige andere Ga-Dangme-groepen vertonen de Prampram-maskers opvallende kustinvloeden, wat de unieke historische en geografische context van de stam weerspiegelt. Deze maskers maken deel uit van maskervoorstellingen, die dans, muziek en kostuums combineren om verhalen, sociale normen en spirituele overtuigingen over te brengen. De meeste van deze beeldhouwwerken en maskers werden verzameld door Wolfgang Jaenicke, met meer dan 100 objecten.

De artistieke traditie van Prampram maskermaken wordt van generatie op generatie doorgegeven, waarbij zowel technische vaardigheid als culturele kennis centraal staan. De maskers zijn niet slechts esthetische objecten, maar functioneren als actieve deelnemers in sociaal en religieus leven. Deze kruising van kunst, spiritualiteit en gemeenschap onderstreept het belang van maskercultuur onder de Prampram als een middel om de levenden met voorouders te verbinden en sociale samenhang te versterken.

Voor verder academisch onderzoek naar de Prampram en hun maskers, zie: Arhin, Kwame, Traditional Rule in Ghana: Past and Present (Sedco Publishing, 1985); Picton, John, en John Mack, African Art and Leadership (University of California Press, 1989); en Vogel, Susan Mullin, Masks and Masking in West Africa (University of California Press, 1994). Online bronnen omvatten de collecties van het Smithsonian National Museum of African Art (https://africa.si.edu) en de Afrikaanse kunstdatabase van het British Museum (https://britishmuseum.org/collection/africa). Deze bronnen bieden waardevolle context voor het begrijpen van de symbolische, culturele en artistieke betekenis van Prampram-maskers binnen het bredere kader van West-Afrikaanse maskers-tradities.

Fieldphoto, Karl Heinz Krieg, rond 2010, voor het huis van Baba Sylla met zijn (laatste foto sequence).

CAB28537