Michel Suret-Canale (XX-XXI) - Hommage silencieux à Nicolas de Staël, XL

« Stilte » — Hommage aan Nicolas de Staël

Olie op doek, 70 × 100 cm, Suret-Canale, 2025

Met dit ruime en levendige doek biedt Michel Suret-Canale een diep persoonlijk eerbetoon aan Nicolas de Staël, niet in imitatie — onmogelijk en zinloos — maar in de levendige herinterpretatie van een fundamenteel gebaar: de zoektocht naar een picturale synthese die voortkomt uit de reis, het tekenen en de innerlijke stilte.

Het werk presenteert zich als een kleurrijke architectuur, opgebouwd uit dikke lagen, impasto's en scherpe vlakten, waar donkere massa's en heldere schitteringen in balans zijn. De kleurblokken — rood, oker, blauw, diepgroen — organiseren zich als de gereconstrueerde fragmenten van een mentaal landschap, tegelijk abstract en bewoond. In het midden trekt een klein detail de aandacht van het oog:
De silhouet van een man met zijn fiets, bijna een geheime figuur, gelegd als een nederige en discrete knipoog naar een fundamenteel hoofdstuk uit het leven van Staël.

Voor hij de schilder werd van de chromatische dichtheid die we kennen, was Staël een wandelaar, een fietser die in 1936 door het oorlogvoerende Spanje trok. Deze reis is niet alleen een biografisch avontuur: het was het moment waarop Staël, nog heel jong, begreep dat de wereld niet wordt vastgelegd door fotografie of rauwe herinnering, maar door onvermoeibaar tekenen.
Tijdens deze reis vult hij notitieboeken na notitieboeken: vervallen steden, geschetste silhouetten, gehavende architectuur, afgebakende horizonlijnen. Het is daar al dat het idee ontstaat van een schilderij opgebouwd uit blokken, spanningen en essentiële massa’s, alsof de realiteit opnieuw moet worden opgebouwd door de hand, geduldig, in de eenzaamheid van de lijn.

Suret-Canale probeert hier niet een stijl te reconstrueren; hij volgt de vaart ervan.
Het doek leest als een palimpsest van geheugen en schilderkunst, een innerlijke kaart waarbij elke kleur een plek is, elk rechthoek een stap, elke superpositie een herinnering die aandringt. De inscriptie in Cyrillisch, 'tichina', gegraveerd in de materie — тишина, 'stilte' — geeft het geheel een metafysische toon: de schilderkunst wordt een ruimte van bezinning, een eerbetoon aan de absolute concentratie die Staël eiste voor haar werk en een knipoog naar haar Russische oorsprong.

Ontdek in deze compositie een impliciet verhaal.
— het zwijgen van de reiziger ;
— de grootsheid van de wereld die hij doorkruist.
— de fragmentatie van de realiteit, die alleen de schilderkunst kan samenbrengen ;
— en deze kleine, koppige, fragiele fietser, maar die met een bijna spirituele vastberadenheid voortgaat.

Deze figuur op de fiets wordt het symbool van de innerlijke pelgrimage van de schilder — die van Staël vroeger, die van Suret-Canale tegenwoordig. Ze zegt wat alle schilders weten: dat je reist om te zien, maar dat je schildert om te begrijpen.

In 'Stilte' is de kleur niet decoratief: het is materie-wereld, geconcentreerde energie, drijfveer van bestaan. Het diepe zwart bovenaan, de verzadigde blauwen, de dichte geeltonen, de gloeiende roodtinten vormen een soort abrupte symfonie, waarin het licht altijd uiteindelijk doorbreekt. Het doek behoudt zo iets van Staël, maar gefilterd door een resoluut hedendaagse taal: vrijer, narratiever, meer allusief.

« Stilte » is dus een eerbetoon, maar ook een herbevestiging van de kracht van het gebaar: schilderen is het realiteit reconstrueren uit chaos; vooruitgaan is betekenis geven aan de fragmenten.

Een krachtig, vibrerend stuk dat evenveel over schilderkunst als over lot spreekt.