Ibeji - Nigeria

Een vrouwelijke Ibeji-pop, Nigeria, sporen van ouderdom en ritueel gebruik. Certificaat van herkomst en provenance.

De Yoruba in Nigeria en de Republiek Benin staan bekend om hun uitzonderlijk hoge aantal meerlinggeboorten. Het percentage tweelingen is een van de hoogste ter wereld: 45 van de 1.000 geboorten (in de Verenigde Staten zijn dat 28,9 van de 1.000). Er is ook een hoog sterftecijfer; de helft van de tweelingen overlijdt kort na de geboorte.

Vroeger geloofde men dat pasgeboren tweelingen, of Ibeji zoals ze genoemd worden, kwaadaardig waren, monstrueuze misvormingen, en dat kindermoord een gangbare praktijk was. Dergelijke overtuigingen en praktijken werden echter later achterhaald en teruggedraaid, en halverwege de 18e eeuw werden tweelingen als zegen beschouwd; ze kregen de status van kleinere godheden, genaamd Orishas, en hun komst werd gezien als een voorteken van geluk voor de familie. In de 19e eeuw was de cultus van Ere Ibeji stevig gevestigd en bestaat tot op heden. De dood van een of beide tweelingen wordt beschouwd als groot ongeluk voor de familie, dat onmiddellijke geruststelling van de ziel van het overleden kind vereist.

De eerstgeboren tweeling, ongeacht of het een jongen of meisje is, wordt altijd Taiwo genoemd, wat zoveel betekent als 'als eerste de wereld leren kennen', terwijl de tweede Kehinde heet, wat betekent 'na de ander komen'. Hoewel Taiwo als eerste werd geboren, wordt hij beschouwd als de jongere tweeling. Zijn oudere Kehinde zou zijn partner sturen om te zien hoe de buitenwereld eruitziet. Zodra Taiwo door te huilen een signaal heeft gegeven, zal Kehinde volgen. Kehinde moet voorzichtiger, slimmer en meer nadenkend zijn, terwijl Taiwo wordt gezien als nieuwsgierig, avontuurlijk en ook ontspannen (Olaleye-Oruene, 1983; Stoll & Stoll, 1980).

Lit.: Polo/David, Catalogus, 2001. Polo, Encyclopedie, 2008. Stoll, Ibeji, 1980. Jantzen/Bertsch, Doppel-Leven, 1993. Mareidi en Gert Stoll, Ibeji, Tweelingfiguren van de Yoruba, 1980.